A beatificación de Pío XII...

Por Rubén Kaplan

Profundo malestar e rexeitamento produciu entre historiadores e a comunidade xudía en xeral, a posibilidade de que Eugenio María Giuseppe Giovanni Pacelli, coñecido como o Papa Pío XII, e quen foi considerado por moitos cripto-antisemita, sexa axiña canonizado. O actual Pontífice da Igrexa católica, Bieito XVI, de desculpado pasado nas Mocidades Hitlerianas, celebrou o xoves 9 de outubro unha misa no Vaticano no marco do duodécimo Sínodo de Bispos, con motivo do 50 aniversario do falecemento de Pío XII. Nesa ocasión, Bieito XVI defendeu a memoria do extinto, e pronunciouse partidario da súa beatificación. Unha das voces máis airadas de protesta que se alzaron, foi a do rabino Xefe de Haifa, Shear Yashuv Cohen, quen foi convidado ao Sínodo e que moi contrariado polo proxecto de beatificación de Pío XII, fustigou a este por non terse pronunciado contra o réxime de Hitler. "Cremos que non debería ser beatificado ou tomado como modelo quen non levantou a voz, aínda que si de maneira secreta tentou axudarnos". Un día despois das declaracións do rabino de Haifa, presuroso, o secretario de Estado da Santa Sé, Tarsicio Bertone, nun artigo publicado no diario vaticano L'Osservatore Romano, indicou que Pío XII ordenou ás institucións relixiosas católicas que protexeran aos xudeus e refuxiados durante a ocupación nazi de Italia. Bertone baséase nun estudo italo-americano da irmá Mary Margaret Marchionne publicado estes días pola editorial do Vaticano. Moi diferente opinaba o doutor Dagobert D. Runes, autor de "O xudeu e a cruz" e de máis de 30 libros sobre filosofía social e historia e do Dictionary of Philosophy. "Non hai en realidade ningún acontecemento público da era de Hitler, en Alemaña e en Austria, onde as igrexas cristiás non participen alborozadamente. Durante todo ese tempo, o Cardeal Innitzer de Viena, asinaba a súa correspondencia cun "Heil Hitler". E o daquela bispo de Roma, o Papa Pío XII, ex nuncio papal en Berlín, negouse a formular unha súplica de piedade a favor dun millón de nenos xudeus que eran asasinados con gas en vagóns herméticos e en cámaras letais. Con todo, ese mesmo Papa non vacilou en absoluto en alzar a súa vibrante e enfática protesta ao presidente Roosevelt e ao primeiro ministro Churchill porque avións aliados bombardeaban o mosteiro de Monte Casino. Nos sotos do mosteiro albergaba valiosos incunables e nos teitos un posto de avanzada nazi. A pesar das demandas procedentes de todas partes, o Papa Pío XII sostivo fríamente que quería preservar a súa neutralidade e que calquera exhortación en beneficio dos xudeus, aínda que se tratase de nenos, mancharía a inmaculada neutralidade que observara até entón. O mesmo Pontífice honrou, con todo, a numerosos xerarcas do nazismo con prolongadas entrevistas persoais e distincións extraordinarias a destacados funcionarios laicos alemáns, o máis notorio dos cales foi von Papen, diabólico mentor de Hitler". Na era nazi, houbo un só clérigo alemán, apelidado Lichtenberg que se animou a enfrontar con admirable coraxe a Hitler e cualificou abertamente de crime imperdoable contra o Espírito Santo, ao asasinato de homes, mulleres e nenos xudeus. A súa valentía custoulle a vida nun campo de concentración. En febreiro pasado Bieito XVI manifestou, na recepción dos membros da fundación Pave the Way Foundation, formada por xudeus e cristiáns, que Pío XII "non aforrou esforzos" para axudar aos xudeus perseguidos polos réximes nazi e fascista. O Pontífice destacou que dese Papa, ao que lle tocou vivir os anos da Segunda Guerra Mundial, "falouse moito e non sempre se fixo xustiza co seu labor". Cara a fins de 1938, Pío XI, o antecesor de Pío XII, animouse a bosquexar un documento no que se aprestaba a denunciar o antisemitismo do réxime nazi e os racismos en xeral, pero esta Encíclica que levaba o título provisional de Societatis Unio, nunca foi publicada pola súa enfermidade e posterior morte. Convenientemente arquivado por Pío XII, o seu borrador foi descuberto no ano 2001, despois que o Papa Xoán Paulo II desclasificara os documentos secretos relativos ao Pontificado de Pío XI. A par dalgúns defensores que alegan que Pío XII tentou parar o 16 de outubro de 1943 a deportación de 1.090 romanos xudeus e abriu a porta de igrexas, conventos e mosteiros para albergar a refuxiados, moitos sobreviventes e historiadores, denuncian o seu silencio e inacción. A foto do candidato a ser beatificado, Pío XII, é exhibida en Yad Vashem, o Museo do Holocausto de Jerusalem, xunto a outros que non fixeron nada para impedir o maior crime da historia da humanidade.