"Ás catro da mañá, nunca se sabe se é demasiado tarde, ou demasiado cedo". Woody Allen







domingo, 27 de abril de 2014

Hai agora vinte anos

Sempre digo que para min o basket é coma unha relixión laica. Sen ánimo de ofender a quen poida considerar excesiva esta afirmación miña. Pero que lle vou facer, así o sinto. Aprendín a amar o basket acompañando de cativo a miña nai mentras ela calcetaba mirando na TV en branco e negro ao mítico Real Madrid dos Brabender, Luyk, Emiliano... no inesquecibel Torneo de Navidad. Cos anos reparei en que na cancha do Joventut de Badalona había debuxado no seu parqué só liñas de baloncesto... e dende aquela sonche da Penya. Nos bos e nos malos tempos. Tempos de gloria e tempos case de caída no inferno. Pero o equipo verdinegro sempre saiu adiante e voltará sen dúbida, antes que tarde, a competir en todo, para todo e con todos ao máximo nível. E si, nin o Barça nin o Madrid... o primeiro en gañar unha Liga Europea foi o Joventut de Badalona unha noite do mes de abril de hai agora vinte anos.

viernes, 25 de abril de 2014

Europa a debate en Ponteareas

Hoxe venres día 25 de abril tivo lugar no magnífico Auditorio Reveriano Soutullo de Ponteareas a primeira mesa redonda organizada polo Foro Cultural A Peneira. Este primeiro acto tivo como tema de debate as vindeiras Eleccións Europeas.  Moderado polo Director do semanario A Peneira, Guillerme Rodríguez, participaron polo Partido Popular Diego Gago, presidente de Novas Xeracións, por Compromiso por Galicia-CxG Miguel Barros, exdeputado, escritor e histórico galeguista, polo PSOE a deputada Patricia Vilán, polo BNG, César Rodríguez, responsable sector naval na CIG e nº 9 da candidatura e por ANOVA-Izquierda Unida, Juan Manuel Fajardo, deputado de AGE no Parlamento Galego 

Miguel Barros (primeiro pola dereita) xunto a Patricia Vilán, Diego Gago, Guillerme Rodríguez, Cesar Rodríguez e Juan Fajardo

Miguel Barros nun momento da súa intervención


sábado, 19 de abril de 2014

Gallegos en Salónica. Por álvaro Cunqueiro


Publicado en Faro de Vigo o 2 de decembro de 1970. Posteriormente foi recollido na escolma preparada por César Antonio Molina “Los otros caminos de Álvaro Cunqueiro", (Tusquets  2004, páxinas 119-120).  

El Instituto Arias Montano, del CSIC, ha publicado las actas del primer simposio de estudios sefardíes, celebrado en Madrid en junio de 1964. Una de las comunicaciones discutidas en dicho simposio fue la presentada por el sefardí Sr. Uziel sobrecaracterísticas del ladino, y su folklore. En la discusión surgió la g salonicense, es decir, la geada de aquellos judíos, que dicen jato por gato. El Sr. Molho –otro sefardí, cuyo apellido nos declara claramente su procedencia portuguesa–, explicó que la investigación sobre la geada en juderías como la de Salónica podía ser muy importante para conocer cuál es el origen de muchos sefardíes establecidos en Salónica, y como el dice en su parla, «en sus alderredores». El Sr. Uziel. aportando alguna explicación a la geada de Salónica, dijo:
- La provenencia puede ser de Galicia. En Salónica, ande se usa la gheada, hubo, parece, un grande contingente galiciano, gallego; porque había en Salónica un cortijo que lo llamábamos «a los jallejos», y una expresión muy corriente era: «somos jallejos y no nos entendemos»- El elemento gallego en Salónica puede ser el que influenció con la gheada.
A lo que el Sr. Molho contestó, precisando y negando:
- Los gallegos en Salónica eran poco numerosos. Tenían un patio, un barrio particular, pero eran pocos. La prueba es que ellos no fundaron una sinagoga «Gallegos», como si había una sinagoga «Catalán» y «Aragón». Como los gallegos eran ignorantes y no tenían dirigentes -eran muy ignorantes porque eran todos hombres «de pena», aguadores, etc.-, no pudieron fundar una quehilá*, y por eso se afiliaron a los aragoneses. Eran pocos e ignorantes.

A mi no me sorprende, naturamente, que haya sefarditas de origen gallego en Salónica, judíos de Ribadavia, de Monforte, de Lugo, de Ourense; de esta ciudad, los descendientes de aquellos cuyos nombres conocemos por los documentos publicados por Ferro Couselo en “A vida e a fala dos devanceiros”: Judá Péres, Abrahán de Allaris, Salomón Castelao, don Ouro, Samuel Ciano, doña Judía, o de aquella otra. también innominada -acaso doña Sol, doña Noche, doña Sorprendida, doña Agua...-, «e a judía de Monterrey». O algún pariente de aquel desdichado« o xudío, o rubio e capado»... Lo que si me sorprende es que aquellos paisanos nuestros -me exijo a mí mismo llamarles así- hayan conservado,  para soltárselo mutuamente en horas de discordia, o escucharlo como burla en otras bocas, aquel decir de Payo Gómez de Barbeita cuando iban los gallegos a la campaña de Antequera, que mandó el infante don Fernando, el que luego fue a reinar a Aragón en virtud del Compromiso de Caspe; digo que iban los gallegos, y pasada Sanabria se pusieron a discutir airadamente los señores capitanes, Andrade, Ulloa, Moscoso, que los tres querían para sí el mando, y Payo Gómez de Barbeita, iniciando la vuelta a casa, exclamó en voz alta:
-¡Somos galegos e nónos entendemos!
La «gente de pena» de Salónica repetía el decir del fidalgo nuestro, viviendo la miseria de su pequeño barrio, y saludando respetuosamente a la puerta de la sinagoga de Aragón a aquellos ricos señores emparentados con los de la Espina, los Enríquez, los Santángelo, los de Caballería, que eran como príncipes allá en Zaragoza... Tan pobres eran los nuestros, que tendrá razón el Sr. Molho, que ni siquiera pudieron llevar a Salónica la gheada. Vendían, eso si, cantando, agua de las fuentes.


*Quehilá: comunidad, sinagoga (Nota de Álvaro Cunqueiro).

lunes, 14 de abril de 2014

6 anos


Cúmprense estes días de abril, 6 anos xa, dun tempo que para este menda foi autenticamente delirante e desquiciado. En todo caso, e por botarlle un pouco de humor ao conto, recupero aquí esta simpática viñeta de Salas publicada no seu día no xornal El Correo Gallego sobre o penoso affaire. En fin, non todo o mundo pode presumir de ter caricaturas na prensa!

miércoles, 9 de abril de 2014

O cansanzo

Revisitando… No seu libro “Pensar en Europa” que ten xa case dez anos, mais como todo na obra de Jorge Semprún segue a ser plenamente actual (eu atreveríame a dicir que perenne pero non o digo) e na súa páxina 129 sostén Semprún: "La crisis de la existencia europea sólo puede tener dos desenlaces: o bien el declive de Europa, convertida en algo ajeno a su propio sentido racional de la vida, la caída en el odio espiritual y la barbarie, o bien el renacer de Europa a partir del espíritu de la filosofía, merced a un heroísmo de la razón que supere definitivamente el naturalismo. El mayor peligro para Europa es el cansancio."  Simple e atinadísima última frase: o maior perigo para Europa é o cansanzo.  


martes, 1 de abril de 2014

George Steiner, os cafés e a ideia de Europa

© Cartier-Bresson Bruxelas, 1932 
George Steiner, os cafés e a ideia de Europa
Tiago Barbosa Ribeiro

Publicado en xaneiro de 2006 no desaparecido blog Kontratempos.

«Enquanto existirem cafetarias, a 'ideia de Europa' terá conteúdo». É o que nos diz George Steiner em A Ideia de Europa, um ensaio tão curto quanto essencial. A obra decorre de uma palestra do autor no Nexus Institute da Holanda, nas vésperas de uma cimeira de intelectuais organizada em 2004 pela então presidência holandesa da União Europeia para debater a relevância do projecto político de integração europeia. Num período de crise sobre ele, portanto. Cruzando arte e transcendência, cultura e barbárie, o Iluminismo e o Holocausto, Steiner aprofunda a sua esmagadora erudição em cinco axiomas que permitem definir a Europa e a validade do seu ideal de civilização. Que, segundo o autor, está nessa «dualidade primordial» que é a tentativa de negociação entre Sócrates e Isaías, a Grécia e Jerusalém. 


Steiner tem toda uma obra incontornável na reflexividade sobre a cultura ocidental eIdeia de Europa não constitui excepção. O seu pessimismo e nostalgia também não. Os cafés são o seu primeiro axioma, confortando-nos com a memória imensa de uma matriz identitária muito particular. «A Europa é feita de cafetarias, de cafés. Estes vão da cafetaria preferida de Pessoa, em Lisboa, aos cafés de Odessa frequentados pelos gangsters de Isaac Babel. Vão dos cafés de Copenhaga, onde Kierkegaard passava nos

seus passeios concentrados, aos balcões de Palermo. [¼] Desenhe-se o mapa das cafetarias e obter-se-á um dos marcadores essenciais da 'ideia de Europa'». Num ambiente onde os cigarros já foram mais livres, os cafés europeus são o espaço do poeta, do flâneur, do revolucionário. Das madrugadas de Praga ou dos finais de tarde em Paris. Dos debates, das disputas intelectuais, das conspirações. De Lenine, que se encontrava com Trotsky num café de Genebra para jogarem xadrez enquanto 1917 não chegava. Tudo isto é Europa, uma latitude simbólica onde não se concebe integralmente o bar americano ou os pubs ingleses e irlandeses.


O livro tem prefácio de Durão Barroso, um homem que dificilmente poderia personificar menos o que tudo isto representa. Mas enquanto tivermos os nossos cafés, poderemos estar seguros de um continente que contém em si o espírito de uma civilização. E do seu inverso. O que até talvez seja dizer o mesmo sobre duas faces de uma mesma possibilidade. Porque no tempo histórico recente, «com a queda do marxismo na tirania bárbara e na nulidade económica, perdeu-se um grande sonho de — como Trotsky proclamou — o homem comum seguir as pisadas de Aristóteles e Goethe. Liberto de uma ideologia falida, o sonho pode, e deve, ser sonhado novamente. É porventura apenas na Europa que as fundações necessárias de literacia e o sentido da vulnerabilidade trágica da condition humaine poderiam constituir-se como base. É entre os filhos frequentemente cansados, divididos e confundidos de Atenas e de Jerusalém que poderíamos regressar à convicção de que 'a vida não reflectida' não é efectivamente digna de ser vivida». Assim acaba Steiner o seu último axioma. Um excelente ponto de partida.