A teta divina...

Todos os días, ás 2:00 PM, os habitandes da casta cidade de San Francisco son testemuñas da subxugante aparición, na fachada da catedral de St. Mary, da figura dunha teta cuase perfecta, divina...

Por un Tibet libre...

Un bonito cartaz...

Que tempos...

Al ultimo sovrebiviente...

Al ultimo sovrebiviente

Derasha darsada el 30 de avril de 1992

Yom haShoa 5752

Por el haham Daniel Farhi

Dos 360.000 Sefaradíes que vivían en Europa, 160.000 foron asasinados polos nazis. O djudezmo/ladino (dzhudezmo, djudyo, spaniolit, djudyo-espanyol, judeo-español, etc...) era a súa lingua materna.

Seras un agonizante en una kama de espital en Yerushalayim, en una kamizola blanka sin mancha ninguna, ke solo deshara ver de tus kueros arrugados un numero mavi en tu antebraso siedro. Solo, sin famiya, medio konsiente, tus oyidos sintiran los aksentos ruidozos del ebreo de las veladeras ke se yaman enel varandado. Una ultima ves sonaran en ti los ladridos alemanes o polakos de un kapo bestial, akeyos ladridos ke no te avran deshado ni un punto, durante estos largos anyos de la sigunda parte de tu vida, la de "despues". Tu seras la ultima sovrebiviente.Yo estare ayi para tomarte la mano i ayudarte a dar el ultimo paso de tantos pasos dolorozos. Para ti dizire este mizmo Shema Yisrael ke los tuyos entonaran en entrando en las kameras de gaz. Al Dio dizire : "Adonay Dio, akoje tu servidor! El es el ultimo sovrebiviente de todos los ke konosieron el geynam de Auschwitz! Despues de el, ningun ombre, ninguna mujer en esta tierra, podra dizir lo ke vido kon sus ojos. Akel numero de infamia dezaparesera kon su karne. Dinguno kerera kreer ke pudieron markar ansina kriansas kriadas kon Tu forma. Adonay Dio, akoje este ombre ke sufriyo mas ke dingun otro ombre uviera podido somportar en su puerpo i en su korason".

* * *

Seras una viejezika kon akel aksento yidish tan ezmoviente. Tu seras pensionaria en un bet zekenim djudyo de las alrededores de Paris. Tus Ijos i tus Inietos te avran echo una vijita ayer, alhad. Avras pasado un ermozo diya kon eyos, en este otonyo flamante i dulse. Komo siempre, no te avras atrevido a avlarles de lo ke te estrecha el orason dezde tantos anyos, dezde akeyos diyas de tinieblas kuando, mansvika apenas enfloresida, fuites metida en Drancy, despues amontonada komo ropa verso Auschwitz. Dezde ke, mas pura ke el diamante, fuites deznudada sin pudor, markada,arrapada, sodjiguada; dezde ke tus ojos vieron tu madre yevada verso la muerte, tus ermanas matadas de lazerya. Nada avras dicho a los ke mas keres en este mundo, akeyos por los ke refraguates un ogar kuando aboltates de aya. Portanto, akeyas kozas las avras dicho un alay de vezes, asta aksadear los otros pensionarios del bet ke te eskuchavan kon medio oyido i sin tino, no kijendo akostarla oreja a las palavras repetidas de una chika polaka. I despues, en supito, sin ke nada lo uviera dado a endevinar, kieta estendida en tu shezlong, en este kavo de tadre tan dulse de la Ile-de-France, te despenaras.Tu seras la ultima sovrebiviente.Estare ayi a tu lado. Te tomare la mano tivia i pergaminada ensimada kon un dezmodrado tatuaje. Te serrare akeyos ojos ke, malgrado las alegrias de madre i de nona, tendran siempre delante de eyos estas imajes abominavles i inkomunikavles Al Sinyor Dio dizire: "Eskucha O dio de toda kriansa sufriente, trata Tu servidera kon muncho karinyo; eya es la ultima de todas Tus kriaturas ke konosieron los mas negros yesurin ke nunka konosieron los benadames. Eya no aolto la fey de sus avot. Ni kijo dizir a los suyos lo ke bivio, temiendo ke no la kreygan o ke ya no kreyeran en Ti".

* * *

Tu deskansaras en una kama de lukso, arrodeada de muy rika mobilia. Mosos se adjilearan kon pasos blandos alrededor de ti, pasos de agora endelantre sin provecho, siendo ke dezde tu adormesimyento no podras mas demandarles kualker koza. Enfermeras se alternaran para azer otra perfuzion, levantarte el kavesal, espondjarte la frente, jestos vanos i dezmodrados. Tu famiya chuchuteara en el umbral de la puerta. Uno de tus inietos mirara diskretamente su ora pensando en el enkontro pedrido kon alguna ermoza Atalanta. Tu, enserrado en tu kaji muerte, veras dezdevanarse el filmo de tus vidas. Ah! Lo sorprendido ke estariyan todos akeyos ke te arrodean hadrozamente, ke solo konosieron de ti la imaje de una reushita sosial marafetliya, de ver esta parte de ti ke inyoravan. Podriyan eyos imajinar ke el mas grande patron de la distribusion, el nombre del kual se ve en karakteres enormes en todas las sivdades de los Estados Unidos, i los gastes fastuozos i la hovardiya del kual enrikesieron la prensa de sensasion, fue un diya, en un kampo de Sileziya, esta povre koza eskeletika, en vistido rayado, doblandose debasho de kargas inumanas, aharvado asta la muerte por la mas chika flakeza, amontonada por sesh en yatakes de tavlas de una sola persona, en barrakas de 600 ombres? Akeyos a los ke legas tu inestimavle fortuna savran kullanearla para kurar los males de la umanidad, para perpetuar la memoria de una estoria kondenada a reproduzirse sin esto? Sin repuesta a estas perguntas, sin aboltarte a ti mizmo para desharles palavras de sava a los tuyos, tu korason ke batiya avagar, avagar, se detuvo definitivamente. En algun lugar, en el universo, un djellat se echara a reir estruendozamente.Tu seras la ultima sovrebiviente.Estare ayi, invizivle, a tu lado. Olvidare la mobilia fastuoza en tus alrededores para ver solo este prove puerpo de un eks-deportado, ofisialmente muerto a las 17:48 en Mueva York, akel 14 de septembre de 2003, en realidad 60 anyos atras kuando vido un S.S. matar su padre a palos. Levantare los ojos verso el sielo, a traves del djamlik, i bushkare al Dio ke te avra dado la fuersa de sovrebivir i de fraguar un imperio. Yo le dire: " Aki esta el ultimo de los ke dizen ke aboltaron de aya, ama ke nunka aboltaron. Tomalo a Tu derecha. Metelo mas alto de kualkier otro porke pago un dasio enorme a la krueldad umana, i ke estos kuantos anyos de azlaha en sus echos nada son frente a los yisurin somportados por este Iyov de los tiempos modernos ".

* * *

Seras Madame Roza de "La vie devant soi". Sera la ultima sena ande, en el fondo de tu bodrun, avras asendido la menora i arrodeada de las fotos amurchadas de todos akeyos ke kontaron en tus vidas antes ke Romain Gary iziera de ti una rufiana retirada i deskayida. En el delirio de tu muerte serkana, te veras de muevo ijika afishugada en medio de kodja mishpaha en una fragua vieja de la kaleja Popincourt. La makina kuzindera de tu padre ronroneava todo el diya i una parte de la noche: no aviya muncho de komer, ama ke alegriya ver este nido de ermanos i ermanas apretados los unos a los otros para durmir la noche despues de aver travado la mobilia! Vos estavash chuchuteando sekretos, de akeyos tan emportantes para los chikos, bavajadas para los grandes. Ivas a la eskola dal lado. Te akodras ke un diya kuzieron en tus vistidos una estreya amariya fea kon "Juif " eskrito en eya. Asta demandates porke no eskriviyan "juive " para las ijikas. Despues, una demanyana, kuando estavash prontas a partir para la eskola (ya teniyas tu chanta en la mano), oyitesh golpes en la puerta. El postadji a estas oras? Tu madre avriyo, i vitesh dos ombres vistidos de preto kon un chapeyo en la kavesa, ke vos mandaron de seguirlos. Ni tiempo de aparejar una validja, ninguna repuesta a la pergunta: "Ande mos yevash?" Los unos detras de los otros abashatesh las kuatro eskaleras de madera enserada. Abasho, dos polises buenachos, kon pelerina i kepi, baston blanko en la sintura, vos asperavan. Vos tomaron en un otobus kon plataforma ke estasionava en la kantonada; topatesh algunos de vuestros kompanyeros. Direksion: Drancy, despues Auschwitz. Aya fuites espartida de tus parientes i de tus ermanikos. Tu ermana i tu fuitesh eskojidas para ir a lavorar. Nunka mas vites de muevo a los tuyos. Aboltates sola i loka a Paris. Vendites tu puerpo para eskapar kon la ambre. Akojites kriaturas abandonadas a las ke dates un poko de tu kerensya bruska. Kuando ya no pudites menearte, te ayudaron para abashar en este bodrun para morir ayi komo djudiya.Tu seras la ultima sovrebiviente.Yo estare ayi, kuando tus ojos groteskamente afeytados se serraran sovre este vaye de afrisyon. Las kandelas eskayentes alumbraran este dekoro dezmodrado ke te avras fraguado para morir en el asigun lo keriyas. No le dizire nada al Dio. Asperare ke se amostre para aklararme el senso de la vida i de la muerte. Si no dize nada, konkluire ke delantre de la imensidad de la afrision, Su palavra ya no tiene senso .

* * *

Ande kere ke estes, kuando sea, yo estare ayi kontigo, el ultimo sovrebiviente. Te yamaras Yankele, o Maurice, John o Yitshak, Hanale o Roza, Yoana o Madeleine; moraras en Yerushalayim, o Paris, Chikago o Mosku, Southhampton o Amsterdam. Porke tu seras el ultimo sovrebiviente, yo estare ayi, te lo prometo. Te prometo de ser la memoria de tu memoria. Te prometo ke lo ke dayaneates no sera olvidado de la konsiensia umana. Te prometo esta ultima djustisia de no deshar tu nombre, ni tu afrision baldar de la estoria universal. Tu eras un solo ombre, una sola mujer. Ama, es komo si uvieras sido una umanidad afriyente. I, porke tu seras el ultimo, sera de mi dover de retomar tu martirio komo se toma un turno, no para rebivirlo, ama para dizirlo a los tiempos venideros, para atestiguar delantre de la estoria i ke no pedronen los matadores, para ambezarlo a las ktiaturas i ke los adultos ke se izieron, fraguen una sosiedad konsiente de sus pasado i desididamente enkaminada verso un avenir de djustisia, de fraternidad i de pas.

Hoxe morreo Arthur C.Clarke...

O sentinela

Por Arthur C. Clarke

A próxima vez que vexades a Lúa chea aló no alto, polo sur, mirade coidadosamente no bordo dereito e deixade que a vosa mirada se deslice ao longo e cara arriba da curva do disco. Ao redor das 2 do reloxo, notaredes un óvalo pequeno e escuro; calquera que teña unha vista normal pode topalo con facilidade. É a grande chaira circundada de murallas, unha das máis fermosas da Lúa, chamada Mare Crisium, Mar das Crises. Duns cincocentos quilómetros de diámetro, e case completamente rodeada dun anel de espléndidas montañas, non fora nunca explorada ate que entramos nela a finais do verán de 1966. A nosa expedición era importante. Tiñamos dous cargueiros pesados que levaran voando as nosas subministracións e equipo desde a principal base lunar de Mare Serenitatis, a oitocentos quilómetros de distancia. Había tamén tres pequenos foguetes destinados ao transporte a curta distancia por rexións que non podían ser cruzadas polos nosos vehículos de superficie. Afortunadamente a maior parte do Mare Crisium é chaira. Non hai ningunha das grandes gretas tan correntes e tan perigosas noutras partes, e moi poucos cráteres ou montañas de tamaño apreciábel. Polo que podiamos xulgar, os nosos poderosos tractores oruga non terían dificultade en levarnos onde quixésemos. Eu era xeólogo -ou selenólogo, se queremos ser pedantes- ao mando dun grupo que exploraba a rexión meridional do Mare. Nunha semana cruzaramos cen das súas millas, bordeando as saias das montañas do que antes tiña sido o antigo mar, hai uns mil millóns de anos. Cando a vida comezaba sobre a Terra, estaba xa morrendo aquí. As augas íanse retirando ao longo daqueles fantásticos cantis, retirándose cara ao baleiro corazón da Lúa.

Sobre a terra que estabamos cruzando, o océano sen mareas tivera noutros tempos case un quilómetro de profundidade, mais agora o único vestixio de humidade era a escarcha que ás veces se podía topar en covas onde a ardente luz do sol non penetraba nunca. comezaramos a nosa viaxe temperá, na lenta aurora luar, e aínda quedaba unha semana de tempo terrestre antes do anoitecer. Deixabamos o noso vehículo media ducia de veces ao día, e saíamos ao exterior nos traxes espaciais para buscar minerais interesantes, ou colocar indicacións para guía de futuros viaxeiros. Era unha rutina sen incidentes. Non hai nada perigoso, nin sequera especialmente emocionante na exploración luar Podiamos vivir comodamente durante un mes nos nosos tractores a presión, e se nos topabamos con dificultades sempre podiamos pedir auxilio por radio e agardar a que unha das nosas naves espaciais viñese buscarnos. Cando iso ocorría armábase sempre un grande balbordo sobre o malgasto de combustible para o foguete, de modo que un tractor só enviaba un S.O.S. en caso de verdadeira necesidade. Acabo de dicir que non había nada estimulante na exploración luar, pero, naturalmente, iso non é certo. Un nunca se podía cansar daquelas montañas incribles, moito máis abruptas que os suaves outeiros da Terra. Cando dobrabamos os cabos e promontorios daquel mar desaparecido, non sabiamos que esplendores nos ian ser revelados. Toda a curva sur do Mare Crisium é un vasto delta onde vinte ríos camiñaban antes ao encontro do océano, alimentados quizais polas torrenciais choivas que deberon de bater as montañas na breve época volcánica cando a Lúa era nova. Cada un daqueles vales era unha invitación que nos retaba a rubir ás descoñecidas terras altas de máis alá. Pero aínda nos quedaban máis de cen quilómetros por percorrer, e non podiamos facer outra cousa senón contemplar con nostalxia as alturas que escalarían outros. A bordo do tractor seguiamos a hora terrestre, e exactamente ás 22.00 enviabamos a mensaxe final por radio e pechabamos para o resto do día. Fóra, as rochas ardían aínda baixo o sol case vertical, pero para nós era de noite ate que acorábamos oito horas máis tarde. Entón un de nós preparaba o almorzo, oíase o zumbar de máquinas de afeitar eléctricas, e alguén sempre puña en marcha a radio de onda curta da Terra. En realidade, cando o cheiro do touciño fritido comezaba a encher a cabina, era ás veces difícil non crer que estabamos de regreso no noso propio mundo, todo era tan normal e caseiro, excepto pola sensación de pouco peso e pola estraña lentitude con que caían os obxectos. Tocábame a min preparar o almorzo no recuncho da cabina principal que servía de cociña. Logo de tantos anos, recordo aínda vívidamente aquel instante, pois na radio acababa de soar unha das miñas melodías favoritas, o vello aire galés, "David da Roca Branca". O noso condutor estaba xa fóra no seu traxe espacial, inspeccionando as nosas bandas oruga. O meu axudante, Louis Garnett, estaba de pé diante, facendo algunhas anotacións no diario de a bordo do día anterior. Mentres estaba de pé xunto á tixola, agardando como calquera ama de casa terrestre que as salchichas se dourasen, deixei que a miña ollada se pasease distraídamente polas paredes da montaña que cubría todo o horizonte meridional e se estendía ate perderse de vista cara ao leste e o oeste, por baixo da curva da Lúa. Parecían estar a uns dous quilómetros do tractor, pero sabía que a máis próxima estaba a trinta quilómetros de distancia. Na lúa, como é natural, non hai perda de detalle coa distancia, nada daquela neblina case imperceptible que suaviza as cousas distantes da Terra. Aquelas montañas tiñan tres mil metros de altura, e erguíanse abruptamente desde a chaira, coma se en idades pasadas algunha erupción subterránea as empurrara ate o ceo a través da fundida cortiza. A base da máis próxima, estaba oculta da vista pola pronunciada curvatura da superficie do chairo, pois a Lúa é un mundo moi pequeno, e o horizonte ficaba a só tres quilómetros do punto onde me achaba. Erguín os ollos cara aos picos que ningún home escalara aínda, picos que, antes de chegar a vida á Terra, contemplaran coma os océanos en retirada se afundían sombríamente nas súas tumbas, levándose con eles a esperanza e a temperá promesa dun mundo. A luz do sol batía aqueles baluartes cun resplandor que fería os ollos, e con todo, moi pouco por encima deles as estrelas brillaban fixamente nun ceo máis negro que o dunha noite de inverno na Terra. Apartaba eu a mirada cando captei un brillo metálico no alto dunha aresta dun gran promontorio que se proxectaba cara ao mar, a uns cincuenta quilómetros cara ao oeste. Era un punto de luz sen dimensións, coma se unha estrela fose arrincada ao ceo por un daqueles crueis picos, e imaxinei que algunha superficie lisa de roca recollía o resplandor do sol e reflectíao directamente cara aos meus ollos Tales cousas non son raras. Cando a Lúa está no segundo cadrante, os observadores na Terra poden ver ás veces como as grandes cordilleiras do Oceanus Procellarum arden cunha iridiscencia azul-branca, ao incidir sobre elas a luz do sol e saltar dun mundo a outro. Pero tiven a curiosidade de saber que clase de roca era a que tanto brillaba, e subín á torrecilla de observación e fixen virar cara ao leste o noso telescopio de dez centímetros. Puiden ver o suficiente para ser tentado. Claros e ben definidos no campo visual, os picos das montañas parecían estar a só a un quilómetro, pero o que fose que captaba a luz do sol era aínda demasiado pequeno para ser resolto. E con todo, parecía ter unha elusiva simetría, e o cumio sobre a que se elevaba era extrañamente plana. Contemplei longo tempo aquel resplandecente enigma, forzando os meus ollos cara ao espazo, ate que un cheiro de queimado procedente da cociña me indicou que as salchichas do noso almorzo fixeran en balde a súa viaxe de máis dun millón de quilómetros. Toda aquela mañá discutimos durante a nosa marcha a través do Mare Crisium, mentres as montañas occidentais íanse elevando cara ao ceo. Ate cando estabamos buscando minerais nos nosos traxes espaciais, continuamos a discusión pola radio. Os meus compañeiros mantiñan que era absolutamente certo que non houbera nunca ningunha forma de vida intelixente na lúa. Os únicos seres viventes que xamais existiran alí, eran unhas cantas plantas primitivas e os seus antepasados algo menos dexenerados. Sabíao tan ben como calquera outro, pero hai ocasións nas que un científico non debe temer facer o ridículo.

-Escoitádeme -dixen ao fin-, vou subir alá aínda que so sexa para tranquilidade de conciencia. Aquela montaña ten menos de catro mil metros de altura - é dicir, só setecentos para a gravidade da Terra - e podo facer o percorrido en vinte horas como máximo.

En todo caso, sempre tiven ganas de subir a aqueles cumios, e isto proporcióname unha excelente escusa. -Se non che rompes a cabeza -dixo Garnett-, serás o parvo da expedición cando volvamos á Base. Desde agora en diante aquela montaña probablemente se chamará "A Tolemia de Wilson".

-Non me romperei a cabeza -dixen firmemente-. Quen foi o primeiro en ascender a Pico e a Helicon?

-Pero non eras bastante máis novo naqueles tempos? -preguntou suavemente Louis.

-Iso -dixen con gran dignidade- é outra razón máis para ir.

Aquela noite deitámonos cedo, logo de conducir o tractor ate un quilómetro do promontorio: Garnett ía vir comigo á mañá seguinte; era un bo alpinista, e acompañoume con frecuencia en tales fazañas. O noso condutor estaba máis que satisfeito con quedar a cargo da máquina. A primeira vista, aqueles cantis parecían completamente inaccesibles, pero para calquera que teña a cabeza firme, é fácil rubir nun mundo onde todos os pesos son só o sexto do seu valor normal. O verdadeiro perigo do alpinismo luar estriba nun exceso de confianza; unha caída de cen metros na lúa pode, matar con tanta seguridade como unha vinte na Terra. Fixemos a nosa primeira parada sobre unha repisa a uns mil metros sobre o chairo. A ascensión non fora moi difícil, pero os meus membros estaban algo ríxidos polo desacostumbrado esforzo, e alegreime do descanso. Podiamos aínda ver ao tractor coma se fose un pequeno insecto metálico alá de lonxe, ao pé do cantil, e informamos ao condutor sobre a marcha da nosa ascensión antes de partir de novo. De hora en hora o noso horizonte foise ensanchando, e unha porción cada vez maior da chaira foise facendo visible. Podiamos agora ver ate oitenta quilómetros a través do Mare, ate os picos das montañas da costa oposta, a máis de cento sesenta quilómetros. Poucas chairas lunares son tan planas como o Mare Crísium, e ate podiamos imaxinarnos que había un mar de auga e non de roca a tres quilómetros por baixo de nós. Só un grupo de buracos de cráteres cara ao final do horizonte estragaba a ilusión. O noso obxectivo seguía invisible sobre a aresta da montaña, e orientabámonos por medio de mapas empregando a Terra como guía. Case exactamente ao leste de nós, aquel gran crecente de prata pendía baixo sobre a chaira, xa moi no seu primeiro cadrante. O sol e as estrelas seguirían a súa lenta marcha a través do ceo e acabarían por desaparecer da vista, pero a Terra sempre estaría alí, sen moverse nunca do seu lugar fixo, crecendo e minguando a medida que ían pasando os anos e as estacións. Dentro de dez días seria un disco cegador que bañaría aquelas rocas co seu resplandor de medianoite, cincuenta veces mais brillante que a lúa chea. Pero tiñamos que saír das montañas moito antes da noite, ou nos quedariamos nelas para sempre. No interior dos traxes estabamos confortablemente frescos, pois as unidades de refrixeración combatían ao feroz sol e extraían a calor corporal dos nosos esforzos. De cando en cando falabámonos, salvo para comunicarnos instrucións de escalada, e para discutir o noso mellor plan de ascensión. Non se o que pensaba Garnett, probablemente que aquela era a aventura máis desatinada en que se meteu na súa vida. Eu case estaba de acordo con el, pero o gozo da ascensión, o saber que ningún home pasara antes por alí e lle sensación vivificadora ante a paisaxe que se ensanchaba, proporcionábame toda a recompensa que necesitaba. Non creo terme sentido especialmente axitado cando vin fronte a nós a parede de roca que antes había inspeccionado a través do telescopio desde unha distancia de cincuenta quilómetros. Facíase chaira a uns vinte metros sobre as nosas cabezas, e alí, sobre a meseta, estaba o que me atraeu a través de todos aqueles abatidos ermos. Case con seguridade non seria senón unha roca astillada facía séculos por un meteoro na súa caída, cos seus planos de escisión novos e brillantes naquel incorruptible e inalterable silencio. Non había na roca onde asirse coas mans, e tivemos que empregar un pitón. Os meus cansos brazos pareceron recobrar novas forzas cando fixen virar sobre a miña cabeza o áncora metálica de tres dentes e lanceina en dirección ás estrelas. A primeira vez non agarrou, e volveu caendo lentamente cando tiramos da corda. Ao terceiro intento os tres dentes fixáronse fortemente, e non puidemos arrincalos axuntando os nosos esforzos. Garnett miroume ansiosamente. Comprendín que quería ir primeiro, pero lle sorrín desde detrás do vidro do meu casco, e deneguei coa cabeza. Lentamente, sen apresurarme, comecei a ascensión final. Ata contando o meu traxe espacial, aquí soamente pesaba uns vinte quilos, de modo que me icé coas mans, sen preocuparme de utilizar os pés. Ao chegar ao bordo detívenme e saudei ao meu compañeiro, logo acabei de subir e alceime, mirando enfronte de min. Debedes comprender que ata aquel momento había estado case convencido de que non podía atopar alí nada estraño nin desacostumbrado. Case, pero non do todo; fora precisamente aquela dúbida chea de misterio a que me impulsou cara a adiante. Pois ben, non era xa unha dúbida, pero o misterio apenas comezara. Atopábame agora sobre unha meseta que tería quizá uns trinta metros de ancho. fora lisa nun tempo -demasiado lisa para ser natural- pero os meteoros na súa caída marcaran e perforado a súa superficie no transcurso de incontables inmensidades de tempo. fora aplanada para soportar unha estrutura aproximadamente piramidal, dunha altura dobre da dun home, engastada na roca. Probablemente ningunha emoción encheu a miña mente durante aqueles primeiros segundos. Logo sentín unha inmensa euforia, e unha alegría estraña e inexplicable. Pois eu amaba á Lúa, e agora sabía que o brión rastrero de Aristarco e Eratóstenes non era a única vida que soportara na súa mocidade. O vello e desacreditado soño dos primeiros exploradores era certo. Á fin e ao cabo, houbera unha civilización lunar, e eu era o primeiro en topala. O feito de que chegara quizá cen millóns de anos demasiado tarde, non me perturbaba; era suficiente chegar. A miña mente comezaba a funcionar normalmente, a analizar e a formular preguntas. Era iso un edificio, un santuario ou algo para o que a miña linguaxe carecía de palabra? Se un edificio, entón por que fora erixido en lugar tan inaccesible? Preguntábame se podería ser un templo, e imaxinábame aos adeptos dalgún estraño sacerdocio clamando aos seus deuses que lles salvasen, mentres a vida da Lúa refluía cos agonizantes océanos: ¡clamando en balde! Adiantei unha ducia de pasos para examinar máis de cerca aquilo, pero un certo instinto de precaución impediume achegarme demasiado. Sabia algo de arqueoloxía, e intentei adiviñar o nivel cultural da civilización que había alisado aquela montaña, e levantado aquelas brillantes superficies especulares que cegaban aínda os meus ollos. Os exipcios poideron habelo feito, pensei, se os seus traballadores posuísen os estraños materiais que eses arquitectos, moito máis antigos, habían empregado. Debido ao pequeno tamaño daquel obxecto non se me ocorreu pensar que quizá estaba contemplando a obra dunha raza mais adiantada que a miña. A idea de que a Lúa posuíra algunha intelixencia era aínda demasiado inusitada para ser asimilada, e o meu orgullo non me permitía dar o último e humillante salto. E entón observei algo que me produciu un calafrío polo coiro cabeludo e a espiña dorsal, algo tan trivial e inocente que moitos nin sequera notárono. Xa dixen que a meseta presentaba cicatrices de meteoros: estaba tamén cuberta por algúns centímetros do po cósmico que está sempre filtrándose sobre a superficie de todos os mundos onde non hai ventos que o perturben. E con todo, o po e as marcas dos meteoros terminaban abruptamente nun círculo que incluía á pequena pirámide, coma se unha barreira invisible protexésea dos estragos do tempo e do lento pero incesante bombardeo do espazo. Algo gritaba nos meus auriculares, e deime conta de que Garnett habíame estado chamando desde cara a algún tempo. Dirixinme vacilante ata o bordo do cantil, e sinaleille para que viñese unirse comigo pois non ousaba falar. Logo volvín ao círculo sinalado sobre o po. Collín un fragmento de roca e arroxeino suavemente cara ao brillante enigma. Non me sorprendeu Se o guijarro desaparecese naquela barreira invisible, pero parecía tocar unha superficie lisa, hemisférica, e escorregar suavemente ata o chan. Souben entón que estaba contemplando algo que non tiña equivalente na antigüidade da miña propia raza. Aquilo non era un edificio, senón unha máquina, que se protexía con forzas que desafiaran á eternidade. Aquelas forzas, calquera que fosen, operaban aínda, e quizá me achegou xa demasiado. Pensei en todas as radiacións que o home capturara e dominado durante o pasado século. Podía moi ben ser que estivese xa tan irrevocablemente condenado coma se entrase no aura silenciosa e mortífera dunha pila atómica sen protección. Recordo que entón me volvín cara a Garrett, quen se me reuniu e estaba de pé e inmóbil ao meu lado. Parecía haberse esquecido do meu, de modo que non lle perturbei, senón que me dirixín cara ao bordo do cantil, esforzándome por ordenar os meus pensamentos. Alá abaixo estaba o Mare Crisium, estraño e misterioso para a maioría dos homes, pero tranquilizadoramente familiar para min. Levantei os ollos cara á media Terra, yacente no seu berce de estrelas, e pregunteime que cubrirían as súas nubes cando eses descoñecidos construtores terminaran o seu traballo. Era a xungla chea de vapores do Carbonífero, a abatida costa sobre a cal debían rubir os primeiros anfibios para conquistar a Terra, ou, antes aínda, a longa soidade precursora da chegada da vida? Non me preguntedes por que non adiviñei antes a verdade, a verdade que agora parece tan obvia. Na primeira exaltación do meu descubrimento asumira sen titubear que aquela aparición cristalina fora construída por algunha raza pertencente ao remoto pasado da Lúa, pero de súpeto e con avasalladora forza, fíxose en min a certeza de que era tan estranxeira á Lúa como eu mesmo. En vinte anos non atoparamos outros vestixios de vida senón unhas cantas plantas degeneradas. Ningunha civilización lunar, calquera que fose o seu fin, podía deixar non máis que un só testemuño da súa existencia. Mirei novamente á brillante pirámide, e pareceume aínda máis remota que todo o que se relacionaba coa Lúa. E de súpeto sentín que me estremecía cunha risa aloucada e histérica, ocasionada pola exaltación e o exceso de fatiga; pois me imaxinou que a pequena pirámide falábame dicíndome: "Síntoo, pero eu tampouco son de aquí. " tardamos vinte anos en quebrantar aquela invisible coraza e en chegar á máquina do interior daquelas paredes de cristal. O que non podiamos comprender, rompémolo ao fin coa salvaxe forza da enerxía atómica, e agora vin os fragmentos daquela fermosa e resplandeciente cousa que atopei na montaña. Carecen de sentido. Os mecanismos - se é que en realidade son mecanismos - da pirámide, pertencen a unha tecnoloxía que se atopa moito máis alá do noso horizonte, quizá á tecnoloxía das forzas parafísicas. O misterio obsesiónanos tanto máis agora que os outros planetas foron alcanzados, e que sabemos que soamente a Terra foi o fogar da vida intelixente. Nin tampouco ningunha civilización perdida do noso propio mundo puido nunca construír aquela máquina, pois o espesor do po meteórico sobre a meseta permitiunos calcular a súa idade. Estaba xa alí, sobre a súa montaña, antes de que a vida emerxese dos mares da Terra. Cando o noso mundo tiña a metade da súa presente idade, algo procedente das estrelas pasou a través do Sistema Solar, deixou aquel sinal do seu paso, e proseguiu o seu camiño. Ata que a destruímos, aquela máquina seguía cumprindo a misión dos seus construtores; e en canto a esa misión, velaquí o que eu presumo: Hai preto de cen mil millóns de estrelas no circulo da Vía Láctea, e fai moito tempo que outras razas nos mundos doutros soles deben alcanzar e superado as alturas que nós alcanzamos. Pensade en tales civilizacións, afastadas no tempo, no resplandor mortecino que seguiu á Creación, donas dun Universo tan novo que a vida chegara só a un fato de mundos. Delas fose unha soidade que non podemos imaxinarnos, a soidade de deuses que buscan a través do infinito, e que non atopan a ninguén con quen compartir os seus pensamentos. Deberon de estar buscando polos racimes de estrelas do modo que nós rebuscamos por entre os planetas. Debía de haber mundos por todas partes, pero debían de estar baleiros, ou poboados de cousas rastreiras e sen mente. Tal era a nosa propia Terra, co fume dos seus grandes volcáns que manchaba aínda o seu ceo, cando aquela primeira nave dos pobos da aurora chegou desde os abismos de máis alá de Plutón. Pasou os xeados mundos externos, sabendo que a vida non podería desempeñar parte algunha nos seus destinos. Detívose entre os planetas interiores, quentándose á calor do Sol e esperando que comezasen as súas historias. Aqueles vagabundos deberon de contemplar a Terra, que viraba na estreita zona entre o xeo e o lume, e deberon de adiviñar que era o favorito entre os fillos do Sol. Aquí habería intelixencia; pero tiñan incontables estrelas diante de si, e quizá nunca máis volvesen por aquí. E así foi que deixaron un sentinela, un dos millóns que dispersaron por todo o universo, para que vixíen os mundos con promesa de vida. Era un faro que a través das idades veu sinalando pacientemente o feito de que ninguén o descubriu. Quizá comprenderedes por que colocada aquela pirámide de cristal sobre a Lúa en lugar de sobre a Terra. Aos seus construtores non os interesaban as razas que estaban aínda loitando por saír do salvajismo. Soamente interesaríalles a nosa civilización se demostramos a nosa aptitude para sobrevivir ao espazo e escapándonos así do noso berce, a Terra. Ese é o reto con que todas as razas intelixentes teñen que enfrontarse, mais tarde ou máis temperán. É un reto dobre, pois depende á súa vez da conquista da enerxía atómica e de ultímaa elección entre a vida e a morte. Unha vez superásemos aquela crise sería soamente cuestión de tempo o que atopásemos a pirámide e abrísemola. Agora cesarían os seus sinais e aqueles cuxo deber sexa este estarán dirixindo as súas mentes cara á Terra. Quizá desexen axudar á nosa nova civilización. Pero deben de ser moi, moi vellos, e os vellos teñen can frecuencia unha envexa tola dos mozos. Nunca podo mirar a Vía Láctea sen preguntarme de cal daquelas compactas nubes de estrelas virán os emisarios. Se me perdoades un símil tan prosaico, direi que rompemos o cristal da alarma de bombeiros, e non nos queda máis que facer senón esperar. E non creo que teñamos que esperar moito.

O episodio Kugelmass...

Por Woody Allen

O profesor Kugelmass, quen ditaba clases de Humanidades no City College, estaba infelizmente casado por segunda vez. A súa esposa, Dafne Kugelmass, era unha idiota. El tiña tamén dous fillos bobos da súa primeira esposa, Flo, e estaba ate o pescozo de débedas ocasionadas polos custos da separación e manutención dos nenos. "Seica eu sabía que as cousas ían saír tan mal?", lamentouse un día Kugelmass dirixíndose ao seu analista. "Dafne era moi prometedora. Quen podería sospeitar que ela ía abandonarse e a engordar como tonel? Ademais, ela tiña algúns dolarillos, o que non é -por suposto- razón suficiente para contraer nupcias pero tampouco vén mal, tendo en conta os problemas "operativos'' que teño. Entende o que lle digo?"

Kugelmass era calvo e tan peludo como un oso, pero tiña un grande corazón. "Teño que buscarme outra muller'', agregou. "Necesito ter un affaire. É posible que non sexa un bo partido pero son un home que necesita vivir un romance. Necesito sentir tenrura, coquetear con alguén. Estou envellecendo e por iso é moi tarde para sentir o desexo de facer o amor en Venecia, burlarse o un do outro no "21" e intercambiar miradas tímidas sobre unha copa de viño tinto á luz das velas. Entende o que lle digo?" O Dr. Mandel moveuse na cadeira e dixo: "Non resolverá nada cunha aventura amorosa. Vostede é moi pouco realista. Os seus problemas son moito máis graves". "Debo ter unha relación moi discreta", seguía pensando en voz alta Kugelmass. "Non podo darme o luxo de divorciarme por segunda vez. Dafne botaríamo en cara" "Sr. Kugelmass- Con todo, non pode ser con ninguén do City College porque Dafne tamén traballa alí. De feito, ningunha profesora desa universidade vale gran cousa; con todo, algunha das estudantes ..." "Sr.Kugelmass, Axúdeme. Onte á noite tiven un soño. Estaba nunha pradería e de súpeto púxenme a saltar cunha cesta de comida e a cesta tiña un letreiro que rezaba "Opcións". Logo deime de conta de que a cesta tiña un buraco". "Sr.Kugelmass, o peor que pode facer é representar dese xeito as súas inhibicións. Vostede debe limitarse a expresar os seus sentimentos para que os analicemos en conxunto. Vostede estivo en tratamento o tempo suficiente como para saber que non hai remedios instantáneos. Despois de todo, son un analista, non un mago". "Entón, talvez o que necesite sexa un mago", dixo Kugelmass, levantándose do seu asento. E con iso puxo fin á súa terapia. Algunhas semanas despois, Kugelmass e Dafne achábanse deprimidos no seu apartamento como dous vellos mobles. De súpeto, sonou o teléfono. Era de noite. "Eu atendo", dixo Kugelmass. "Aló". ¨Kugelmass?, oíuse alén do teléfono. "Kugelmass, fálalle Persky". "Quen?" "Persky, ou debería dicir "O Grande Persky?" Perdón? "souben que anda en procura dun mago que lle dea unha nota exótica á súa vida. Non é así?" "­Chis!, rumoreou Kugelmass. "Non colgue. De onde chama, Sr. Persky?" Ao día seguinte, pola tarde, Kugelmass subiu polas escaleiras dun decrépito edificio de apartamentos situado na área de Bushwick, Brooklyn. Aguzando a mirada para romper a escuridade do corredor, Kugelmass finalmente topou a porta que buscaba e tocou o timbre. Vou lamentalo, pensou para si. Segundos despois, era recibido por un home pequeno, delgado, cunha mirada vidriosa. Vostede é Persky, o Grande?, dixo Kugelmass. "O Grande Persky. Quere un té? "Non. Quero vivir un romance. Quero sentir a música, o amor e a beleza". "Pero non quere tomar té. Ah? É raro. Moi ben, tome asento". Persky parouse e foi ao cuarto de atrás. Kugelmass oíu un movemento de caixas e mobles. Persky reapareceu, empuxando un obxecto de gran tamaño montado sobre uns patíns coas rodas chirriantes. Persky quitou algúns vellos panos de seda que se atopaban na parte superior e soprounos para quitarlle o po. Tratábase dun armario chinés mal laqueado e de basta aparencia. "Persky", que se trae entre mans?, preguntou Kugelmass. "Preste atención", respondeulle Persky. "Isto vai producir un belo efecto. Deseñeino o ano pasado para unha cerimonia dos Cabaleiros de Pitia, pero o acto suspendeuse por falta de público. Entre no moble". "Por que? Seica vai atravesalo cunha chea de espadas ou algo así? Vostede ve algunha espada? Kugelmass puxo cara de circunstancia e lanzando un gruñido introduciuse no armario. O profesor non puido evitar observar varias imitacións de diamante de mala calidade pegadas na madeira contrachapada xusto fronte á súa cara. "Isto é un chiste de mal gusto", dixo. "Ten algo de broma. Ben, oia o que lle vou a dicir. Se lanzo unha novela ao interior do armario no que vostede se atopa, pecho as portas e toco tres veces, vostede verase proxectado nese libro". Kugelmass fixo un xesto de incredulidade. "É a miña variña máxica", dixo Perksy. "O meu contacto con Deus. Non só funciona con novelas. Pode ser un conto, unha obra de teatro, un poema. Poderá coñecer algunhas das mulleres creadas polos mellores escritores do mundo. Sexa cal for a muller dos seus soños. Poderá facer todo o que desexe como un verdadeiro triunfador. Logo, cando viva suficientes experiencias, pega un berro e volverá aquí ao instante. "Persky, Vostede está enfermo? "Estoulle dicindo que todo estará ben", expresou Persky. Kugelmass mantivo o seu escepticismo. O que vostede me quere dicir é que este caixón caseiro pódeme transportar tal e como vostede describiumo? "Por apenas 20 dólares". Kugelmass buscou o seu billetera. "Ver para crer", dixo. Persky gardou os billetes nos seus petos e dirixiuse á súa biblioteca A quen desexa coñecer? Á Irmá Carrie? Hester Prynne? Ofelia? ¨Talvez a algún personaxe de Saul Bellow? Que lle parece un encontro con Amorne Drake? Aínda que para un home da súa idade, ela sería unha proba moi difícil" "A unha francesa. Quero ter un affair cunha amante francesa? "Nana?" "Non quero ter que pagar por iso?. Que lle parece Natacha da Guerra e a Paz "Díxenlle que unha francesa. ¡Xa sei! Que lle parece Emma Bovary? Paréceme perfecta''. "Moi ben, Kugelmass. Pegue un berro cando estea farto". Persky introduciu no armario unha edición rústica da novela de Flaubert. "Está seguro de que isto non implica ningún risco?", preguntou Kugelmass mentres Persky comezaba a pechar as portas do armario. "Seguro. Hai algo seguro neste mundo tan tolo?'' Persky tocou tres veces o armario e logo abriu de pao a pao as portas. Kugelmass foise. Nese mesmo intre, apareceu no dormitorio da casa de Charles e Emma Bovary en Yonville. Ante el, achábase unha fermosa muller, de pé e dándolle as costas a Kugelmass mentres dobraba a lencería. Non podo crelo, pensou Kugelmass, mirando á cativadora esposa do doutor. Isto é algo sobrenatural. Estou aquí xunto a ela. Emma xirouse sorprendida. `"Meu Deus, asustoume'', expresou. "Quen é vostede?'' Emma falou en perfecto español como a tradución que aparecía na edición rústica de Persky. Isto é incrible, pensou Kugelmass. Logo, dándose conta de que era a el, a quen ela se dirixiu, respondeu: "Desculpe. Son Sidney Kugelmass, do City College. Son profesor de Humanidades nunha universidade neoiorquina, situada nos arredores da cidade. Eu ... ¡non podo crelo! Emma Bovary sorriu con coquetería e preguntoulle: "Desexa tomar algo? Talvez unha copa de viño? É fermosa, pensou Kugelmass. ¡Que diferenza coa troglodita coa que comparte a cama! Sentiu un impulso repentino de ter entre os seus brazos esta visión e dicirlle que era o tipo de muller co que soñara toda a súa vida. "Si, un pouco de viño'', contestou con voz rouca. "Branco. Non, tinto. Non, branco. Unha copa de viño branco''. "Charles estará fóra todo o día'', expresou Emma, con voz insinuante. Despois do viño, foron dar un paseo pola encantadora campiña francesa. "Eu sempre soñara cun misterioso estranxeiro que aparecería e me rescataría da monotonía desta aburrida existencia rural'', confesoulle Emma, tomando a súa man. Pasaron fronte a unha pequena igrexa. "Encántame a roupa que levas posta'', murmurou. "Nunca vira un traxe como ese. É tan ... tan moderno''. "Chámano traxe casual'', explicoulle Kugelmass con voz romántica. "Estaba en oferta''. De súpeto, bicouna. Durante máis dunha hora, estiveron recostados baixo unha árbore, rumoreándose frases ao oído e expresándose ideas profundamente significativas coas súas miradas. Logo, Kugelmass incorporouse. Acababa de recordar que tiña que atoparse con Dafne en Bloomingdale's. "Debo irme'', díxolle. "Pero non te preocupes, volverei''. "Iso espero'', díxolle Emma. Kugelmass deulle un abrazo apaixonado e os dous camiñaron de volta a casa. Arrolou o rostro de Emma nas palmas das súas mans, bicouna de novo e gritou: "Xa está ben, Persky''. Teño que estar en Bloomingdale's ás tres e media''. Produciuse un ruído seco e Kugelmass volveu a Brooklyn. "E entón? Mentinlle?, preguntou Persky, triunfante. "Persky, fáiseme tarde para atoparme coa miña muller na Avenida Lexington. Pero, cando podo volver viaxar? Mañá? "Seguro. Só debe traer 20 dólares. E non lle mencione isto a ninguén''. "Por suposto. Nada máis chamarei a Rupert Murdoch''. Kugelmass tomou un taxi que enfilou cara á cidade. O seu corazón latexaba desenfrenadamente. Estou namorado, pensou, e teño no meu poder un segredo marabilloso. O que el non se deu conta era que nese mesmo momento os estudantes de varios salóns de clase do país estábanlle preguntando aos seus profesores: "Quen é ese personaxe que aparece na páxina 100?''. Un xudeu calvo está bicando a Madame Bovary? Un profesor de Sioux Falls, Dakota do Sur, suspirou e pensou: Meu Deus, as cousas que se lle ocorren a estes raparigos. Iso é culpa da marihuana e da coca. Dafne Kugelmass topábase no departamento de accesorios para baños en Bloomingdale's cando Kugelmass chegou. "Onde estabas metido?'', preguntou molesta. "Son as catro e media''. "Había moito tráfico na rúa'', escusouse Kugelmass. Ao día seguinte, Kugelmass foi visitar a Persky e aos poucos minutos volveu viaxar máxicamente a Yonville. Emma non puido ocultar a súa emoción ao velo. Pasaron varias horas xuntos, rindo e conversando sobre as súas vidas. Antes de que Kugelmass partise, fixeron o amor. Meu Deus, deiteime con Madame Bovary!'' dixo entre dentes. "Eu, a quen lle suspenderon español en primeiro ano''. Transcorreron os meses e Kugelmass foi visitar a Persky en moitas oportunidades e desenvolveu unha íntima e apaixonada relación con Emma Bovary. "Asegúrese de que sempre entre ao libro antes da páxina 120'', díxolle un día Kugelmass ao mago. "Sempre teño que atoparme con ela antes de que Emma entre en contacto co personaxe de Rodolphe'', "Por que? Seica non podes gañarlle?'' "Gañarlle?''. El pertence á aristocracia provinciana. Eses tipos non teñen nada mellor que facer que flirtear coas mulleres e montar a cabalo. Poderiamos dicir que el é un deses rostros que aparece na revista Women's Wear Daily, cun corte de pelo ao estilo Helmut Berger. Con todo, para Emma é un galán irresistible''. "E o seu esposo non sospeita nada?'' "El non sabe nin onde está parado. É un paramédico mediocre que comparte a súa vida cunha bailarina. Sempre está listo para deitarse ás dez mentres ela ponse as súas zapatillas de baile. Ben, ... vémonos logo''. Kugelmass entrou ao armario e pasou instantaneamente á casa dos Bovary en Yonville. Como che vai, a miña adorada?, díxolle a Emma. Oh, Kugelmass!, rumoreou Emma. "As cousas que teño que soportar. Onte á noite mentres ceaba, o Sr. Personalidade adormentouse mentres comiamos a sobremesa. Estáballe expresando todos os meus sentimentos sobre Maxim's e o ballet e inesperadamente oín un ronquido''. "Non che preocupes, meu amor. Estou aquí contigo'', díxolle Kugelmass, abrazándoa. Gañeime isto a pulso, pensou, mentres cheiraba o perfume francés de Emma e afundía o seu nariz no cabelo da súa amada. sufrín moito. gastei moito diñeiro en analistas. busquei ate o cansazo. Ela é novo e núbil e eu estou aquí, algunhas páxinas logo de Léon e pouco antes de Rodolphe. Como aparecín nos capítulos adecuados, puiden manexar perfectamente a situación. De feito, Emma irradiaba tanta felicidade como Kugelmass. Ela estaba ansiosa de emocións e os relatos que Kugelmass contáballe sobre a vida nocturna de Broadway, os automóbiles veloces e as estrelas da televisión e de Hollywood, embelesaban á preciosa moza francesa. "Dime algo sobre O.J.Simpson'', imploroulle unha noite, mentres ela e Kugelmass paseaban preto da abadía de Bournisien. "Que che podo dicir? É un gran atleta. estableceu unha gran cantidade de marcas como corredor de fútbol americano. Ten un gran movemento. É moi difícil tocalo''. "E que me dis dos premios da Academia?'', preguntou Emma con melancolía. "Daría calquera cousa por gañarme un Oscar''. "Primeiro de nada debes recibir un nomeamento''. "Xa sei. Explicáchesmo ti. Pero estou convencida de que podo actuar. Por suposto, quixera tomar algunhas clases. Talvez con Strasberg. Logo, se tivese o axente adecuado ....''. "Xa veremos, xa veremos. Falarei con Persky''. Esa noite, logo de regresar a salvo ao apartamento do mago, Kugelmass propúxolle a idea de traerse consigo a Emma para que visitase a Gran Mazá. "Déixeme pensalo'', díxolle Persky. "Talvez puidese facer algo respecto diso. ocorreron cousas máis estrañas''. Desde logo, a ningún deles se lles veu á cabeza ningunha.

"Onde diaños estiveches metido todo este tempo?'', berroulle Dafne Kugelmass ao seu marido cando el volveu tarde á súa casa. "Emborrachas ás agachadas?'' "Si, claro. Son un borracho'', contestou Kugelmass con ton de desgano. "Estaba con Leonard Popkin. Estabamos discutindo sobre a agricultura socialista en Polonia. Ti coñeces moi ben a Popkin. É un fanático do tema''. "estiveches moi raro nos últimos tempos'', comentou Dafne. "Distante. O teu non che esqueces do aniversario do meu pai. É o sábado, non? "Si, claro'', contestou Kugelmass, dirixíndose ao baño. "Irá toda a miña familia. Poderemos ver aos mellizos. E ao curmán Hamish. Deberías ser máis amable co primo Hamish. Cáeslle ben''. "Si, os morochos'', dixo Kugelmass, pechando a porta do baño e apagando con iso a voz da súa muller. O profesor se apoiou na porta, e respirou fondo. En poucas horas, díxose a si mesmo, volvería a Yonville, para estar coa súa amada. E nesta oportunidade, se todo saía de acordo ao previsto, traeríase a Emma consigo. Ás 3:15 p.m. do día seguinte, Persky volveu realizar o seu acto de maxia. Kugelmass apareceuse ante Emma, riseiro e ansioso. Ambos pasaron varias horas en Yonville con Binet e logo montáronse na carruaxe dos Bovary. Seguindo as instrucións de Persky, abrazáronse con forza, pecharon os seus ollos e contaron ate dez. Cando os abriron, a carruaxe estaba preto da porta lateral do Hotel Praza, onde Kugelmass reservara ese mesmo día e cun gran optimismo, unha suite. "Encántame!, é tal e como o soñara'', dixo Emma mentres daba saltos de alegría polo cuarto e vía a cidade desde a súa fiestra. "Alí está Schwarz. E alá vexo o Central Park e cal é Sherry? Ah, alí está . É marabilloso! Na cama había varias caixas de Halston e Saint Laurent. Emma abriu unha delas e tirou un par de pantalóns de veludo negro que puxo diante do seu perfecto corpo. "Eses pantalóns son de Ralph Lauren'', dixo Kugelmass. "Lucirás estupenda. Dáme un bico''. "Nunca estivera tan feliz'', gritou Emma mentres se paraba fronte ao espello. "Imos pasear pola cidade. Quero ir ver o musical "Chorus Line'', visitar o Guggenheim e ver o personaxe de Jack Nicholson do que sempre me falaches. "Están presentando algunha das súas películas?'' "Non podo entender o que está pasando'', expresou un profesor de Stanford. "En primeiro lugar, aparece un estraño personaxe chamado Kugelmass e agora ela desapareceu da obra. Supoño que a principal característica dunha obra clásica é que un pode relela mil veces e sempre achar algo novo''.

Os amantes pasaron unha ditosa fin de semana. Kugelmass díxolle a Dafne que el ía participar nun simposio en Boston e que regresaría o luns. Saboreando cada momento, Kugelmass e Emma foron ao cine, cearon en Chinatown, pasaron dúas horas nunha discoteca e deitáronse vendo unha película na televisión. O domingo durmiron ate o mediodía, visitaron o SoHo, e miraron de esguello a un grupo de celebridades que estaban en Elaine's. Comeron caviar e beberon champagne no seu suite o domingo pola noite e conversaron ate o amencer. Esa mañá no taxi que os levaba ao apartamento de Persky, Kugelmass pensou que era unha cousa de tolos pero pagaba a pena vivila. Non podo traela moi a miúdo, pero tela en Nova York de cando en vez representará un cambio significativo con respecto a Yonville. En casa de Persky, Emma introduciuse no armario, arranxou as súas novas caixas de roupa e deulle un tenro bico a Kugelmass. "Este será o meu lugar a próxima ocasión, dixo cunha chiscadela. Persky tocou tres veces o armario, pero non ocorreu nada. "Este ...'', dixo Persky, rascándose a cabeza. Tocou o moble de novo, pero a maxia non resultou. "Algo está funcionando mal'', mascullou. "Persky, estás chanceando'', gritou Kugelmass. "Como é posible que non funcione?''. "Tranquilícese. Estás aínda aí dentro, Emma? "Si''. Persky golpeou o moble, esta vez con máis forza. "Aínda estou aquí, Persky''. "Xa sei, querida. Non te movas''. "Persky, temos que facela volver'', rumoreou Kugelmass. "Son un home casado, e teño clase en tres horas. Nestes momentos, só estou preparado para un affair moi discreto''. "Non podo entender o que está ocorrendo'', murmurou Persky. "É un truco tan sinxelo e confiable''. Con todo, non puido facer nada. "Isto vaime a tomar algún tempo'', díxolle a Kugelmass. "Vou desarmar o moble. Chamareino logo''. Kugelmass lanzou a Emma dentro dun taxi e levouna de volta ao Praza. Apenas puido chegar a tempo á súa clase. Todo o día estivo chamando por teléfono a Persky e a súa amante. O mago díxolle que talvez terían que pasar algúns días antes de que puidese chegar ao fondo do problema. "Como che foi no simposio?'', preguntoulle Dafne esa noite. "Moi ben, moi ben'', contestoulle o esposo, acendendo a cabicha dun cigarro. "Que che pasa? Estás sumamente tenso''. "Eu?'' ­Ja, ja!, iso é un chiste. Estou tan tranquilo como unha noite de verán. Vou saír a dar un paseo''. Pechou con coidado a porta, chamou un taxi que o levou ao Praza. "Estou en problemas'', dixo Emma. "Charles estrañarame''. "Ten paciencia, cariño'', díxolle Kugelmass. Estaba pálido e suorento. Bicouna de novo, correu cara ao ascensor, chamou desesperadamente a Persky desde unha cabina telefónica na recepción do Praza e chegou á súa casa pouco antes da medianoite. "Segundo Popkin, os prezos da cebada en Cracovia non mostraran tanta estabilidade desde 1971'', díxolle a Dafne mentres esbozaba un sorriso e deitábase xunto a ela.

Toda a semana transcorreu igual. O venres pola noite, Kugelmass díxolle a Dafne que ía participar noutra conferencia, esta vez en Syracuse. Saíu disparado ao Praza, pero a segunda fin de semana non se asemellou en nada ao primeiro. "Lévame de volta á novela ou casa comigo'', díxolle Emma a Kugelmass. "Mentres tanto, quero conseguir un traballo ou estudar porque estou farta de ver televisión todo o día''. "Paréceme ben. Poderemos utilizar o diñeiro'', díxolle Kugelmass. "Estás gastando unha fortuna pedindo servizo á habitación do hotel''. "Onte coñecín a un produtor de Off Broadway no Central Park e díxome que podería encaixar á perfección nun proxecto que está realizando'', dixo Emma. "Quen é ese pallaso?'', preguntoulle Kugelmass. "Non é un pallaso. É un home sensible, amable e guapo. Chámase Jeff... algo e é candidato a un premio Tony''. Esa mesma tarde, Kugelmass foi visitar a Persky en estado de ebriedade. "Acóugue'', díxolle o mago. "Pode enfermarse das coronarias''. "Tranquilizarme?, Como vou acougar se teño a unha personaxe de ficción escondida nun hotel e creo que a miña esposa estame seguindo cun detective privado?'' "Está ben. Sei que estamos metidos nun problema'', Persky arrastrouse baixo o moble e comezou a golpear algo cunha chave inglesa. "Parezo un animal salvaxe'', proseguiu Kugelmass. "Ando ás agachadas por toda a cidade e Emma e eu estamos fartos da relación. Por non falar da conta do hotel que xa se parece ao orzamento de defensa''. "Que podo facer? Así é o mundo da maxia'', mascullou Persky. "Todo é cuestión de matices''. "Matices, un carallo. Esta muchachita o único que consome é Dom Perignon e caviar. A iso hai que sumarlle o seu vestiario, a inscrición no Neighborhood Playhouse e un portafolios con fotos profesionais. Ademais diso, Persky, o profesor Fivish Popkind, que ensina Literatura Comparada e sempre estivo celoso de min, identificoume como o personaxe que aparece esporadicamente no libro de Flaubert. Ameazoume con que lle vai a contar todo a Dafne. Xa me vexo arruinado, pagándolle a pensión alimentaria á miña muller, e no cárcere. Polo pecado de adulterio con Madame Bovary, a miña esposa converterame nun esmoleiro. "Que quere que lle diga?'' Estou traballando día e noite para resolver o problema. No que respecta á súa angustia, non podo facer nada por vostede. Son un mago, non un psicanalista''. O domingo pola tarde, Emma encerrouse no baño e negábase a responder aos rogos de Kugelmass. O atribulado profesor mirou a fiestra do edificio Wollman Rink e contemplou a posibilidade de suicidarse. O malo é que me atopo nun piso moi baixo, pensou; de non ser por iso, lanzaríame no acto. Tamén podería fuxir a Europa e comezar unha nova vida ... Talvez podería vender o International Herald Tribune como o adoitaban facer esas raparigas. Nese momento soou o teléfono e Kugelmass levouno mecanicamente ao seu oído. "Traia a Emma'', dixo Persky. "Creo que reparei o defecto que tiña o moble''. O corazón de Kugelmass estivo a piques de deterse. Está falando en serio?, díxolle Logrou arranxalo?? "Tiña un problema na transmisión. Quen llo ía a imaxinar" "Persky, vostede é un xenio. Estaremos alí nun minuto. En menos dun minuto. Unha vez máis, os amantes correron ao apartamento do mago e de novo Emma Bovary introduciuse no armario coas súas caixas. Nesta oportunidade non houbo bicos. Persky pechou as portas, respirou fortemente e tocou a caixa tres veces. Produciuse o ruído habitual e cando Persky botou unha ollada ao interior o moble estaba baleiro. Madame Bovary regresara á súa novela. Kugelmass exhalou un suspiro de alivio e estreitou efusivamente a man do mago. "Acabouse", dixo. "Aprendín a lección. Nunca volverei faltarlle á miña muller. Xúrollo". Estreitou de novo a man de Persky e fixo a promesa mental de que lle ía a enviar un corbatín. Tres semanas despois, ao terminar unha fermosa tarde de primavera, Persky escoitou o timbre e abriu a porta. Era Kugelmass, cunha expresión avergoñada no rostro. "Está ben, Kugelmass?", onde quere ir agora? "Só unha vez máis", indicou Kugelmass. "O tempo é tan encantador e eu sigo envellecendo. Persky, vostede leu o libro A Denuncia de Portnoy. Recorda a personaxe do Mono?" "Agora o prezo é 25 dólares, xa que o custo da vida aumentou. Con todo, a primeira vez poderá ir gratis, debido a todos os problemas que lle causei". "Vostede si é boa xente", díxolle Kugelmass, mentres se peiteaba os poucos cabelos que lle quedaban e entraba no armario. "Está funcionando ben?" "Iso espero. Con todo, non o probei moito desde que ocorreu todo ese desastre". "Sexo e romance", dixo Kugelmass desde o interior do armario. "O que un ten que facer por unha cara bonita". Persky lanzou ao interior un exemplar de A Denuncia de Portnoy e tocou tres veces a caixa. Nesta oportunidade, en lugar de facer un ruído seco, produciuse unha lixeira explosión, seguida por unha serie de chisporroteos e unha choiva de centellas. Persky saltou cara atrás, sufriu un ataque cardíaco e caeu morto. O moble incendiouse e, ao final, queimouse todo o apartamento. Kugelmass, que non tiña coñecemento desta catástrofe, tamén estaba en aprietos. El non fora a parar ao libro A Denuncia de Portnoy nin a ningunha outra novela sobre o mesmo tema. O profesor fora proxectado a un vello libro de texto chamado Curso básico de Español e estaba correndo sobre un terreo árido e pedregoso para salvar a súa vida mentres a palabra ter, un verbo peludo e irregular, corría tras el grazas as súas larguiruchas pernas.

Free Tibet, ou Por un Tibet Libre...

Onde está a esquerda europea de salón, os intelectuais "comprometidos" cando o Tibet berra pola súa liberdade? Que mala sorte teñen os coitados tibetanos (como os saharauis con Marrocos), China non é Israel (a ausencia de imaxes dos mortos debería facer pensar) e occidente non ten interese en deter a súa lenta e inexorábel morte como nación. Mais tranquilos, o 8 do 8 do 2008 a ditadura chinesa inaugurará os seus Xogos Olímpicos. Deixo aquí un post de Thiago Gonçalves

Free Tibet! ou Por um Tibet livre!
Enviado em la comedie des jours by Thiago Gonçalves

15.03.08

Teríamos um mundo melhor se o Tibet fosse livre. A afirmação contém grandes doses de paixão, certamente. Não é pra menos, já que aqui escreve uma pessoa que nutre profundo respeito por aquele país – e por seu povo.

O nosso olhar ocidental em relação à sucessão dos fatos históricos nos impede de compreender o mundo de uma maneira minimamente semelhante a como os orientais o fazem. Temos correndo nas veias o imediatismo das soluções intempestivas e rápidas – nem sempre limpas –; cuja explicação certamente passa por nossa “juventude”. Enquanto deste lado do planeta nos acostumamos à preocupação e à precaução extremas, antecipando os passos alheios e, literalmente, exterminando qualquer possibilidade de ação do, assim dito, inimigo, os povos do Oriente aprenderam a respeitar o tempo e suas caprichosas reviravoltas. Enxergamos o tempo histórico como uma linha – e isso nos dá subsídios para acreditar piamente que o que existe neste momento será meramente superado por algo que ainda está por vir. Ou seja, que, indelevelmente, haverá o progresso e que esse progresso é sinônimo de mudança, evolução, revolução… Nada mais falso. A historiografia ocidental está cheia de exemplos e de corroborações absolutamente em contrário. A língua tibetana separou-se do chinês quatro mil anos antes de começar a chamada Era Comum. Por cinco séculos, do sétimo ao décimo primeiro, o Tibet foi um império consolidado, que ia do golfo de Bengala, na Índia, até muito perto da Mongólia. Durante um curto período, em 763 EC, quando a China enfrentava séria convulsão social, tibetanos estiveram no trono de Chang’an (atual Xi’an). O budismo tibetano é praticado desde o quinto século, inclusive em lugares para além do Tibet, como a Mongólia, partes da China, da Rússia e da Índia. A organização social do país é totalmente baseada em tais ensinamentos religiosos; a “dinastia” dos dalai lamas (literalmente, “oceanos de sabedoria”) está aí desde o século 14 – ao mesmo tempo guias espirituais (umas vez que reencarnações do Avalokiteśvara, a encarnação da bodhisattva da “suprema compaixão de todos os budas”) e chefes de governo de toda a região histórica do Tibet.
Trata-se, portanto, de uma riquíssima e antiqüíssima história. Essa dimensão histórica imensa confere aos tibetanos (e aos orientais de uma forma geral) uma visão ampla, sem antolhos, de tudo o que acontece. Inclusive, é conhecido o episódio em que um imperador chinês, em resposta a um ministro desesperado com a iminente invasão mongol, lhe sugere paciência pois os agressores acabarão indo embora – como tantos outros antes deles, como tantos outros depois deles. Uma invejável capacidade de compreensão que milênios de história conferem a certas civilizações. Realidade completamente distinta da que nós outros, ocidentais, experimentamos.
A idéia da compaixão para com todos os seres vivos, tão cara ao Budismo em todas as suas variações, é o baluarte da conduta daquele povo. Há séculos cultivando a não-violência, os tibetanos encontraram meios de sobreviver em sintonia com o ambiente inóspito do platô himalaico (uma região com altitudes sempre superiores a 3,000 metros, que permanece congelada durante metade do ano, com níveis de precipitação variando entre 100 e 300mm e temperaturas que atingem -40°C no inverno), especialmente mantendo hábitos herdados do nomadismo; refinando suas tradições culturais – como a própria religião –; construindo maravilhas, como o Palácio Potala (antiga residência do Dalai Lama, na antiga capital, Lhasa) ou as mandalas feitas com areias coloridas (trabalhos incríveis, demorados, cuidadosos – que são sistematicamente destruídas, assim que terminadas). A atual Região Autônoma do Tibet (TAR, a sigla inglesa), expressão territorial do domínio chinês sobre o país, não corresponde totalmente às regiões tradicionalmente entendidas como Tibet (e consideradas uma nação independente e soberana pelo Governo Tibetano no Exílio). Duas delas, Ü-Tsang e Kham estão incluídas, uma terceira, Amdo, no nordeste, foi repartida por outras províncias chinesas. É o resultado final das políticas presentes no infame “Plano dos 17 pontos para a libertação pacífica do Tibet“, de 1951. Este plano propunha a soberania conjunta de tibetanos e chineses sobre o território tradicional – o que, na prática, não aconteceu. Em 1959, em função da desobediência dos termos por parte dos tibetanos (que se revoltavam nas regiões de Kham e Amdo), os chineses invadem Lhasa. Nesse contexto, o 14º Dalai Lama, Tenzin Gyatso, foge em exílio para a Índia, e passa a representar o Tibet livre a partir de Dharamsala, onde comanda o Governo do Tibet no Exílio. A invasão, apesar de encontrar pouca ou nenhuma resistência armada dos tibetanos (cujo exército contava algo em torno de cinco mil homens, concentrados em Kham), gerou uma onda de terror e morte por todo o país. Episódios terríveis de filhos obrigados a matar os próprios pais, monges e monjas obrigados a terem relações sexuais nas ruas, assassinatos, torturas, enfim, são amplamente conhecidos e documentados. Em agosto os Jogos Olímpicos chegam à China. Pequim está se aprontando para mostrar ao mundo o que de melhor o sucesso econômico chinês pode oferecer – aos atletas, inclusive. Todos os olhares estarão voltados a uma nação que, à semelhança do Tibet, tem uma história vastíssima – bordejando o próprio surgimento da humanidade. Qual melhor momento do que este os tibetanos teriam para gritar por socorro e serem vistos? Nenhum. Eles sabem disso. O governo chinês também. E não tem deixado passar incólumes os protestos que têm ocorrido em Lhasa nos últimos dias. Reportagem na BBC nos diz que já são 10 os mortos nos protestos que tiveram seu ápice nesta sexta-feira. Protestos rechaçados com “força excessiva” pelo governo chinês (indiano, nepalês). Nas contas do Governo tibetano, o número chega próximo a 100.

Se houvesse um Tibet livre, este seria um mundo melhor. No entanto, o mundo espera pacientemente a boa-vontade da China para que trate os protestos por liberdade de um povo oprimido “sem fazer qualquer uso excessivo da força na manutenção da ordem”, nas palavras do alto-comissariado da ONU para os Direitos Humanos. E são apenas palavras. Num ultimato, alguns atletas se recusam a participar dos Jogos – atitude louvável, uma vez que estar na Olimpíada é o sonho máximo de qualquer pessoa que dedica a vida ao esporte. O boicote aos jogos é sugerido por um grupo formado por estudantes americanos, sediados em Nova York (aqui o blog), associado ao Movimento Internacional Tibet Independente (ITIM) e ao Free Tibet. O tom moderado das críticas da comunidade internacional parecem deixar claro que aos tibetanos resta apenas esperar pelo “menos pior”. As autoridades chinesas novamente utilizam força militar contra a população – uma vez que suas tentativas de apaziguar os ânimos tibetanos não surtiram muitos efeitos. Uma moderna ferrovia foi construída em 2006, ligando Lhasa às províncias chinesas do leste; a capital ainda recebeu inúmeras modificações, especialmente nos arredores dos dois patrimônios mundiais escolhidos pela UNESCO: os palácios Potala e Norbulingka, antiga residência de verão do Dalai Lama. Nada disso, no entanto, resolveu o problema da dominação chinesa; muito pelo contrário, uma vez que apenas a aprofunda, criando condições melhores para a permanência em território tibetano de pessoas da etnia han, o maior grupo étnico da China. Aparentemente, estamos novamente perdendo a chance de pressionar o governo chinês a reconhecer a independência do Tibet. Um misto de inércia e má-vontade políticas – já que nenhum país é realmente auto-suficiente para enfrentar a poderosa China numa questão que, ademais, se refere a uns quantos monges, no alto de umas montanhas…
____
Sites de interesse
International Campaign for Tibet
International Tibet Independence Movement
Students for a Free Tibet
Race for Tibet Society
Free Tibet Campaign (Reino Unido)
Free Tibet Campaign (EUA)
The Tibetan Buddhist Resourse Centre

O secuestro extravagante...

Por Woody Allen

Medio morto de inanición, Kermit Kroll entrou tamabaleándose no salón da casa dos seus pais, quen lle agardaban ansiosos en compañía do inspector Ford. -Grazas por pagar o rescate, familia -exclamou Kermit-. Nunca crin saír vivo de alí.

-Cónteme o que pasou -dixo o inspector Ford.

-Ía cara ao centro para que me aformasen o chapeu, cando se parou un Sedán e dous homes me preguntaron se quería ver un cabalo que sabía recitar a declaración de Gettysburg de corrido. Contestei que si e subín. Logo xa non sei máis agás que me deron cloroformo e que acordei atado a unha cadeira e cos ollos vendados.

O inspector Ford examinou a nota de rescate: "Queridos mamá e papá: Deixar 50.000 dólares nunha bolsa debaixo da ponte de Decatour Street. Se non hai ponte en Decatour Street, por favor construír un. Trátanme ben, teño aloxamento e boa comida, aínda que onte pola noite as ameixas de lata estaban demasiado cocidas. Enviar o diñeiro rapidamente porque se non se sabe nada de vostedes en varios días, o home que agora me fai a cama vaime estrangular. Quéreos, Kermit.

P.D.: Isto non é unha broma. Adxunto unha broma para que poidan apreciar a diferenza."

-Ocórreselle algunha idea de onde o podían manter encerrado?

-Non. Oía só un ruído estraño fóra da fiestra.

-Estraño?

-Si. Coñece o ruído que fai o arenque cando se lle conta unha mentira?

-Hummmmmm -murmurou o inspector Ford

-E como logrou fuxir por fin?

-Díxenlles que quería ir ao béisbol, pero que tiña só unha entrada. Dixéronme que ben, coa condición de que levara a venda posta e prometese volver á medianoite. Así o fixen, pero ao terceiro cuarto de hora os Xigantes levaban moita vantaxe, así que me aburrín, saín e vinme para acá.

-Moi interesante -exclamou o inspector Ford

-Agora sei que este secuestro foi finxido. Creo que preparouno vostede para sacarlle o diñeiro aos seus pais.

Como o descubriu o inspector Ford? Aínda que Kermit Kroll vivía aínda cos seus pais, estes contaban con oitenta anos e el sesenta. Uns secuestradores de verdade xamais raptarían a un neno de sesenta anos... xa que non ten sentido.

Haivrit...

Haivrit "Mesibat Kita"



Haivrit "Hakol histabech"



Haivrit "Kytes"



Haivrit "Go"

A nosa Terra...

Se pulsas sobre a imaxe podes vela en grande (2400 × 1200 pixels) e apreciaras algúns detalles. En branco as luces das cidades, en verde as chamas dos xacementos de gas natural en explotacion, en vermello os grandes lumes forestais, e en azul as luces das frotas pesqueiras que se concentran en certos bancos de pesca. Os datos foron tirados entre 1994 e 1995 polo Satélite do Programa de Defensa Meteoroloxica (DMSP) dos EEUU. As imaxes pódense baixar en alta resolución e por separado segundo a natureza das fontes luminosas desde esta ligazón.

Muller...

Por Pilar Rahola

www.pilarrahola.com

Non falarei de nós. Nun día coma hoxe, as estatísticas recordarán a porcentaxe de mulleres que non cobran igual que os homes polo mesmo traballo. Ou as dificultades de ser muller, triunfar profesionalmente e non morrer no intento. Ou a tolemia de conciliar a vida laboral e a sobrecarga do traballo doméstico. E nas zonas máis escuras da información, aparecerá a tráxica marca de mulleres asasinadas a mans das súas parellas. Sensibles ao 8 de marzo, recordarase ás 146 mulleres calcinadas en Nova York, cando mantiñan un peche na fábrica téxtil Cotton, na que protestaban polas terribles condicións de traballo que sufrían. E quizais alguén falará de Lisístrata, a primeira feminista recoñecida como tal, cando na antiga Grecia organizou unha folga sexual das mulleres contra os homes para parar unha guerra. O día está sobrecargado de homenaxes, informacións sensibles, debates que intentan entender a dificultade de cambiar o paradigma social do dominio. E todo será bo, porque nada é suficiente cando se loita contra o prexuízo, a discriminación e falta de oportunidades. Pero eu non falarei de nós. Sei que tería motivos para elevar o queixume, a queixa e, ¡ai!, a indignación. Sei que fica moito por facer no longo camiño cara a unha sociedade máis paritaria e, polo tanto, máis xusta. Sei que hai mulleres que sofren, porque non chegan, non respiran, non poden. Pero coa sensibilidade erizándome a pel, a pesar de todo, non falarei de nós. Seino, nós cambiamos as leis, trastornamos en poucos anos a sociedade patriarcal de centenares de séculos, saímos á rúa e estamos empezando a conquistala. Con dificultades, pero aí estamos. E tamén están eles, os nosos colegas da vida, os nosos cómplices, os nosos homes. Algúns, aínda ancorados nas rémoras do dominio antigo. Outros, co desconcerto ao lombo, amando a mulleres libres, quizais sen entendelas. E moitos outros, aprendendo a compartir a liberdade e os seus moitos deberes. Pero non falarei de nós. Porque nós estamos en pé, e o futuro esconde soños. Delas quero falar. Das outras. As que non viven en sociedades libres, non saben o que é ter leis que as protexan, non coñecen a deuses que as tutean nin saben que o amor pode ser de igual a igual. A elas, que nacen escravas ate antes de respirar e morren escravas ate antes de vivir. A elas, as que naceron nas terras onde o islam ensina a súa peor cara, mulleres que non poden ser poetas, mestras, médicas nin avogadas, nin conducir os seus propios coches, amar a quen desexan nin escaparse a outros mundos, sei o seu mundo que as afoga. A elas, que non teñen outras leis que as leis que as converten en propiedade dos seus homes. Esas mulleres que nunca saberán que a vida pode escribirse en feminino e, sobre todo, en singular. A elas, abandonadas de todos, vítimas dun sufrimento que non interesa a ninguén, invisibles no seu desalento, soas na súa escravitude. Se algún sentido ten aínda levantar vellas bandeiras, é por elas, que non contan en estatística algunha nin son obxecto dunha resolución condenatoria da bonita ONU. As mulleres sen cara, sen mans, sen pernas, as mulleres de negro dese islam tortuoso que non ten alma. Para elas, o día, a loita, o recordo. E tamén para elas, os millóns de mulleres que sufriron mutilación xenital. A maioría, nenas mutiladas antes da puberdade, algunhas tan pequenas que aínda non saben falar, pero xa saben berrar cando a coitela curta a súa intimidade. Millóns nos desertos de Somalia, nos pobos rurais de Exipto, na pequena Ghana e na gran Gambia. Algunhas delas, mutiladas nos barrios onde as cidades europeas perden o seu nome. Mulleres que non saberán nunca o que é o desexo sexual, que sufrirán dores terribles nos partos, que, quizais, morrerán desangradas. E con elas e por elas, a todas as nenas que son vendidas con cinco, con seis anos, para encher de carne infantil os bordeis do mundo. Por todas elas, alzo hoxe a voz, o queixume e a rabia. Porque hoxe é o seu día, aínda que ninguén o diga. Aínda que ninguén o saiba.
www.pilarrahola.com

A avestruz retórica...

Por Ferran Requejo

Catedrático de Ciencia Política na UPF e enxeñeiro superior en Técnicas Enerxéticas

LA VANGUARDIA - 11/03/08

Os gobernos pasaron por varias etapas nos temas ecolóxicos. Hai só poucos anos, moitos deles negaban que houbese problemas ecolóxicos a escala global. Posteriormente víronse impelidos a recoñecer que algo non ía ben, pero adoptaban a táctica da avestruz, derivando a atención pública para calquera outra beira. Na actualidade iso xa non é posible. A avestruz ergueuse e mira a realidade. O que pasa é que fala moito, pero actúa pouco. E é que os temas ecolóxicos son moito máis propicios á retórica que á toma de decisións de calado. Cabe sinalar catro aspectos que poden axudar a pasar das declaracións á acción:

1. as principais dimensións implicadas no tema ecolóxico

2. as variables e índices de medida destas dimensións

3. certos equívocos do aparente discurso verde dalgunhas empresas e organizacións

4. os posibles camiños de solución.

1. As dimensións.

Ultimamente tendese a asimilar os problemas medioambientais co “quecemento global” do planeta (aumento do efecto invernadoiro relacionado coas emisións humanas). Sen embargo, sendo esta unha das súas dimensións principais, non é a única (e quizais non a máis grave). Ao seu lado cabe incluír a deforestación, erosión e desertización do chan; a extinción de especies animais e vexetais a gran escala (perda de biodiversidade); a crecente escaseza de auga doce; o aumento da demanda de enerxía e de consumo asociados ao mundo occidental e aos países en vías de desenvolvemento, así como ao aumento previsible da poboación global do planeta (de 6.600 millóns a uns 9.000 millóns previstos a mediados do século XXI). Estas dimensións do tema ecolóxico están moitas veces interrelacionadas, pero deben distinguirse para entenderlas mellor e poder expoñer máis eficazmente o modo de combatelas.

2. As variables e os índices de medida.

A saúde medioambiental dun país non se mide simplemente polo grao das súas emisións de gases de efecto invernadoiro. Necesítanse índices que midan as principais variables que interveñen no tema. Un índice que integra ate 21 indicadores distintos é o índice ISA (índice de sostenibilidade ambiental) establecido por investigadores de Yale e Columbia no 2005. Permite establecer un ránking máis informativo de países, rexións, etcétera, que cando só se miden aspectos parciais (os países mellor situados ese ano foron os nórdicos e Uruguay; os peores, algunhas ex repúblicas soviéticas, Iraq, Taiwán e Corea do Norte. España ocupa o lugar 76 entre 146 países, por detrás de 17 países africanos e 21 europeus!).

3. Equívocos ecolóxicos.

Ás veces detéctanse argumentos equívocos, case demagóxicos, na busca de posicións de novos produtos no mercado. É o caso, por exemplo, dos coches verdes ou de certos biocombustibles pretendidamente menos contaminantes. A pesar de que estes produtos contaminan efectivamente menos que os tradicionais, o proceso enerxético e medioambiental debe ser analizado no seu conxunto, e non só a partir do produto final. É dicir, deben terse en conta a enerxía empregada e os custos ecolóxicos de fabricar os novos coches ou de producir biocombustibles. Trátase de procesos que ademais de enerxía necesitan grandes cantidades de auga, de materiais e xeran residuos. O balance final é a veces contraproducente. Especialmente cando o mercado incentiva o consumo de produtos tras períodos curtos de uso dos anteriores.

4. Tres vías de solución.

En xeral, adoitan mencionarse tres erres ecolóxicas como vías de solución: reducir, reempregar e reciclar. O obxectivo xeral é chegar a unha sostenibilidade enerxética compatible coa competitividade. Non é fácil, pero resulta imprescindible apostar xa que logo. Nas dúas primeiras vías, os actores que poden propiciar un troco son, principalmente, os gobernos e as empresas. O obxectivo de reducir é acadar un balance enerxético moito máis satisfactorio: que se utilice moita menos enerxía e menos materiais na fabricación de produtos, e que se xeren moitos menos residuos nos procesos de produción. Pola súa banda, reempregar significa fabricar e utilizar produtos cunha maior vida media. Todo iso é hoxe tecnicamente posible. Comprar menos produtos e dunha maior calidade é unha vía de futuro. Finalmente, a reciclaxe é onde máis podemos influír os cidadáns. E ten o seu mellor sentido no caso de materiais non renovables (derivados do petróleo como plásticos, fertilizantes, pinturas, etcétera). Pero reciclar non é a vía de maior impacto medioambiental, xa que a tarefa de separar, recuperar e transformar os materiais usados noutros novos implica un consumo de enerxía relativamente alto. Pero non facelo é peor, especialmente pola maior xeración de residuos cando non se fai (ademais da importancia de introducir progresivamente unha maior “cultura ecolóxica” na cidadanía).As próximas décadas son decisivas. Segundo como se resolvan (ou non) as principais dimensións ecolóxicas dependerá a calidade de vida das próximas xeracións. Hai países que xa están a facer os deberes. Outros, como EE. UU., Australia e España, seguen coa táctica da avestruz ou agochándose tras mera retórica. Ser un goberno progresista hoxe ten que ver con implementar, entre outras, medidas ecolóxicas prácticas que non sexan un mero adorno.