Un interesante artigo asinado por Antonio Papell, e publicado no xornal El Periódico (28/09/10)
.
A esquerda socialdemócrata europea rompeu hai xa tempo cos dogmas do vello colectivismo, xenuínos ou revisionistas, incluído o da redistribución fiscal como principal política de igualación social. Abriuse paso o consenso ao redor da idea de que acentuar a equidad mediante uns elevados impostos directos progresivos non só conduce a unha redución do espazo para a economía produtiva e a unha perda inaceptábel da eficiencia económica senón que tamén é ineficaz: o obxectivo preferente dos nosos sistemas é o crecemento económico, a conquista do desenvolvemento e a produtividade, e non ten sentido renunciar a este designio para repartir mellor a escaseza. Para os partidos europeos de centroesquerda, que deberon adaptarse á nova realidade xurdida tras a caída do muro de Berlín en 1989 e a urxencia imparábel do consenso neoliberal nun mundo en que se impuña a globalización, a énfase social das súas políticas concrétase xa nos servizos públicos.
.
Universais e de alta calidade son a mellor garantía de integración social e de igualdade de oportunidades na orixe. Evidentemente, esta postura ten concomitancias coas teses que tamén postula o centrodereita, polo que xorde a oportunidade, non sempre aproveitada, de xerar amplos consensos. Se así se ve e así se cre, o sistema fiscal convértese nun simple instrumento e non nun obxectivo en si mesmo. Un instrumento que debe supeditarse ao obxectivo de soster o «Estado necesario» segundo a opinión da maioría política de cada momento. Noutras palabras, o sistema fiscal debe de ser o apropiado para a concepción que se teña do papel do público. Unha vez definidos o tamaño e o alcance do Estado do benestar, a extensión dos servizos públicos no sentido máis amplo e a envergadura das políticas sociais, haberá que expor o financiamento de todo iso, tanto cualitativa como cuantitativamente.
.
É dicir, deberá determinarse a combinación de impostos directos e indirectos que permita ás institucións públicas dos tres niveis (estatal, autonómico e municipal) cumprir as tarefas encomendadas. No noso país non se produciu aínda o grande debate sobre estas cuestións. É dicir, non tivo lugar a discusión sobre o tamaño do Estado. É lóxico que existan disensos entre o q
ue postulan os dous grandes partidos respecto diso, pero dentro de certos límites. Por exemplo, non é difícil convir en que o noso sistema educativo require a aplicación dun gasto que supere o 6% do PIB, o que obrigaría a incrementar o orzamento actual nuns dous puntos se se queren alcanzar medias europeas e responder aos retos de futuro que suscita a crise, que nos obriga a emprender actividades de alto valor engadido que requiren un material humano moi cualificado. En definitiva, non é o sistema fiscal o que formaliza as conviccións ideolóxicas, senón ao contrario. Subir (ou baixar) impostos pode ser, xa que logo, de dereitas ou de esquerdas, xa que os recursos dispoñibles deben adaptarse aos obxectivos. E iso debe facerse sen perder de vista as grandes regras macroeconómicas nin tinguir de demagoxia as decisións nun ou outro sentido. É dicir, sen esgrimir leis empíricas sen contrastar, como a famosa curva de Laffer, que afirma arriscadamente que, en calquera condición, baixar impostos eleva os ingresos. E sen desdeñar a pervivencia de impostos progresivos, como o IRPF, que teñen un alto valor pedagóxico e que plasman un criterio de equidade que formaliza a idea de que quen máis ten debe achegar máis ao sostemento do Estado. Con respecto a isto último, é razoábel que, despois do durísimo axuste que foi cargado sobre os ombreiros das clases medias, os titulares das rendas máis altas sexan obrigados a realizar un esforzo adicional.
ue postulan os dous grandes partidos respecto diso, pero dentro de certos límites. Por exemplo, non é difícil convir en que o noso sistema educativo require a aplicación dun gasto que supere o 6% do PIB, o que obrigaría a incrementar o orzamento actual nuns dous puntos se se queren alcanzar medias europeas e responder aos retos de futuro que suscita a crise, que nos obriga a emprender actividades de alto valor engadido que requiren un material humano moi cualificado. En definitiva, non é o sistema fiscal o que formaliza as conviccións ideolóxicas, senón ao contrario. Subir (ou baixar) impostos pode ser, xa que logo, de dereitas ou de esquerdas, xa que os recursos dispoñibles deben adaptarse aos obxectivos. E iso debe facerse sen perder de vista as grandes regras macroeconómicas nin tinguir de demagoxia as decisións nun ou outro sentido. É dicir, sen esgrimir leis empíricas sen contrastar, como a famosa curva de Laffer, que afirma arriscadamente que, en calquera condición, baixar impostos eleva os ingresos. E sen desdeñar a pervivencia de impostos progresivos, como o IRPF, que teñen un alto valor pedagóxico e que plasman un criterio de equidade que formaliza a idea de que quen máis ten debe achegar máis ao sostemento do Estado. Con respecto a isto último, é razoábel que, despois do durísimo axuste que foi cargado sobre os ombreiros das clases medias, os titulares das rendas máis altas sexan obrigados a realizar un esforzo adicional. .
Con todo, este criterio require prudencia; primeiro, porque os realmente ricos non pagan IRPF, e segundo, porque a súa progresividade actual é moi elevada: segundo a última Memoria Tributaria, o 4% dos contribuíntes que declaran o IRPF soporta unha carga fiscal equivalente ao 38,7% dos ingresos, en tanto que o 67% achega apenas o 14%. En suma, non ten sentido o debate sobre se hai que subir ou baixar impostos senón o que se estableza sobre as grandes políticas e o papel do público nelas. E é preciso tomar decisións con urxencia porque, coa crise e a consecuente caída da recadación, a presión fiscal en España, que sempre permaneceu bastante por baixo da media da UE, descendeu ate pouco máis do 31% do PIB. E con esta cifra, que nos sitúa no limiar dos países infradesenvolvidos, periga gravemente a pervivencia do Estado do benestar e os servizos públicos fundamentais.
No hay comentarios:
Publicar un comentario