Dez anos sen Jeff Buckley

Pasou case desapercibido o cabodano da súa morte. Mais non para Diego Manrique, sen dúbida un dos mellores críticos musicais en activo.

Merece lembrarse xa que foi unha morte absurda, estrañamente simbólica. O 29 de maio de 1997, Jeff Buckley atopábase en Memphis, disposto a gravar. Non coñecía a cidade e perdeuse camiño do estudo. El e un amigo terminaron á beira do Missisipi. Levaban unha guitarra, un radiocasete, unha botella de viño. Jeff non bebera demasiado pero tivo un característico arrouto de exuberancia: ocorreuselle lanzarse vestido ao inmenso río que nutre as grandes músicas estadounidenses. Contou o seu colega que cantaba mentres se internaba na corrente.

De súpeto, desapareceu. Arrastroulle un remuíño traizoeiro ou a turbulencia creada polos herdeiros do Proud Mary, eses barcos de rodas que agora só levan turistas. Tardaron días en recuperar o seu corpo. Aos 30 anos apagábase un dos cantantes máis ambiciosos da súa xeración. Jeff non podía conformarse con ser un cantautor calquera: puxérase as botas do seu pai, Tim Buckley, un explorador musical que tamén morreu prematuramente, un xigante fráxil ao que non chegou a coñecer pero que deixou unha obra considerábel.

Jeff preferiu andar con pés de chumbo: evitou o repertorio paterno, pasou tempadas experimentando por garitos de Los ángeles e Novo York, probando formatos instrumentais para arroupar a súa voz maxestuosa, interpretando temas clásicos de Edith Piaf e Nina Simone, creando un delicado repertorio propio, caendo as veces en excesos de truculencia e efectismo. Só "Grace" da man do guitarrista Gary Lucas, puido batirse nos escenarios da vangarda de Manhattan e, criatura do seu tempo, tampouco foi alleo ás furias do grunge pero miraba máis lonxe: desexaba a monumentalidade de Led Zeppelin, os arrebatos de Van Morrison, o misticismo de Nusrat Fateh Ali Khan.

Co seu apelido e a súa presenza escénica, non tivo problemas para conseguir un contrato de gravación, aínda que resistiu a tentación de estrearse prematuramente. Hoxe se poden topar moitos discos co seu nome: a súa nai, tristeiro testamenteiro de dúas desgrazas, supervisou o lanzamento de directos, maquetas, documentais. Todos son valiosos pero, en realidade, Jeff Buckley fixo só un disco, Grace (1995). Unha obra épica, que colocouno coma un artista apolíneo, que combinaba carnalidade e espiritualidade. Se iso soa improbábel, escoitade o seu Hallelujah: o salmo de Leonard Cohen faise explosión orgásmica.