Paul Strand en Vigo...

Paul Strand

View SlideShare document or Upload your own.

A exposición poderá visitarse na sede da Fundación Pedro Barrié de la Maza en Vigo entre o 2 de outubro e o 11 de xaneiro do ano próximo. "Paul Strand: Retrospectiva 1915-1976" é a segunda retrospectiva que se lle dedica ao fotógrafo norteamericano en España, e tamén a primeira que se fai en toda Europa nos últimos 30 anos. Ademais da mostra será proxectado "Manhattan" (1921) que será proxectado de maneira continua na sala de exposicións. Paul Strand naceu o 16 de outubro de 1890 en New York. O seu pai regaloulle unha cámara fotográfica os dez anos. Foi a partir da súa visita á Galería 291, dirixida por Alfred Stieglitz e Edward Steichen, cando comezou a tomarse a fotografía realmente en serio. Stieglitz axudouno a expor nesa mesma galería, e a difusión do seu traballo a través da revista Camera Work. No ano 1911 abriu o seu propio estudio e a pensar na cámara como unha ferramenta de activismo social. Quería obrigar ao espectador a ter unha actitude activa na visión da imaxe. Traballou tamén no cine: no ano 1925 realizou Manhattan, xunto con Charles Sheeler, un estudo sobre a vida cotiá na Gran Mazá. No ano 1936 dirixiu o filme Redes. Un ano antes viaxara á URSS e coñecera a Eisenstein. Formou a Photo League en New York xunto Berennice Abbot e realizou os documentais The Plow That Broke the Plains, de Pare Lorentz (1936) e o antifascista Native Land (1942). Sete anos após a estrea deste documental, cando a caza de bruxas maccarthista se estaba a cocer, marchou para estrealo no Festival Internacional de Cinema Karlovy Vary, de Checoslovaquia. Nos seguintes 27 anos viviu, até a súa morte, o 31 de marzo do 1976, en Francia. O seu traballo máis representativo reúnese en seis libros de viaxes, de retratos de lugar: Time in New England (1950), La France de Profil (1952), Un Paese (en Luzzara e o val do río Po, en Italia, 1955), Tir a'Mhurain / Outer Hebrides (1962), Living Egypt (1969) e Ghana: an African portrait (1976).

A felicitación máis grande...

Rosh Hashaná, hoxe é o aninovo xudeu. E aquí tedes o Shaná Tová máis grande do mundo. Que o 5769 inscriba o teu nome no libro da vida...

Carlos Kravetz en Vigo...

Carlos Kravetz naceu en 1951 na Arxentina e formouse en Israel. A súa primeira exposición data de 1979. A súa obra desenvólvese fundamentalmente en pintura, pero tamén ter realizado instalacións, obxectos, debuxos de mesa, e distintas obras en soporte dixital. Ten exposto en museos e galerías de San Francisco, Los Angeles, Boston e New York (Estados Unidos), Guadalajara, México DF, Morelia y San Miguel de Allende (México), Israel, Panamá, República Dominicana, Puerto Rico, Uruguay, etc. As súas obras poden verse en museos de Arxentina, Israel, Panamá, República Dominicana, Puerto Rico, Inglaterra, e Estados Unidos. Kravetz dirixe actualmente en Buenos Aires, o seu obradoiro de formación en artes visuais.

Para máis información: www.carloskravetzkravetz.com.ar
Para ver fotos da súa obra en alta definición: www.esnips.com/web/kravetzenvigo

Deica sempre Paul...

Hoxe morreu Paul Newman. Un grande entre os grandes. Eis estes videos de homenaxe e agradecemento. Deica sempre Paul, grazas por todo.

Viaxe ao ceo...

Seat Girls HD from Sn Films on Vimeo.

Poucas veces a cámara lenta pode crear un movemento tan hipnótico... Súmalle a canción de Johnny Cash "God´s Gonna Cut you down" e xa tes dous minutos de viaxe ao ceo...

O neno co pixama de rayas...

Onte venres 26 foi a súa estrea nos cines galegos. "El niño con el pijama de rayas".

Paseo entre a brétema...

Páxina do fotógrafo Adrian Muttitt en Photoshelter

Xenial video...

Con este xenial video queren convidarnos a unha festa que vai ter lugar o mesmo dia en varias cidades do mundo sfwxXx

O alfabeto en trailers...

Centos e centos de cancións...

Centos e centos de cancións. Pica na letra e logo no autor:

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z 0...9

Adeus Richard Wright...

Wish You Were Here

Así que cres que podes distinguir
o paraíso do inferno,
ceos azuis da dor?
Podes diferenciar un campo verde
dun frío riel de aceiro?
Un sorriso dun veo?
Cres que podes distinguilos?
E fixéronche cambiar os teus heroes por pantasmas?
Cinzas quentes por árbores?
Aire quente por unha brisa fresca?
Un triste consolo por algo de diñeiro solto?
E cambiaches
un papel de figurante na guerra
por un papel de protagonista nunha gaiola?
Como me gustaría que estiveses aquí.
Non somos máis que dúas almas perdidas nadando nun acuario,
ano tras ano,
correndo sobre o mesmo vello chan.
E que atopamos?
Os mesmos vellos medos.
Gustaríame que estiveses aquí.

Si, os mesmos vellos medos de sempre. Adeus Richard Wright.

A maxia é protagonista no MARCO...

Unha prometedora exposición sobre a maxia abre a programación do MARCO ate final de ano. As relacións da arte coa maxia son as protagonistas no Museo de Arte Contemporánea de Vigo (MARCO) para este outono. Coproducida co Frankfurter Kunstverein confrontará o espectador non tanto co visible senón máis ben co sensual e co intuitivo a través de artistas como Jonathan Allen ou Roberto Cuoghi. Canda a esta mostra haberá o proxecto 7+1 Project Rooms, unha monográfica sobre Suso Fandiño.

Violíns para a esperanza...

Eis un concerto máxico. Na máxica Cidade Vella de Jerusalem soarán 16 violíns salvados da Shoáh e agora restaurados. Concerto no marco dos actos polo 60º Aniversario do Estado de Israel. Máis información: www.violinsofhope.org

Os patios dos nosos recreos...

Antonio Vega

Hebreo...

Flayer

View SlideShare document or Upload your own.

O mito da Al-Aqsa...

Por Mordechai Kedar

Ynet

Cando o profeta Mahoma estableceu o Islam, presentou un mínimo de innovacións. Utilizou os personaxes sacros, as lendas históricas e os lugares sacros do xudaísmo e do cristianismo, e mesmo do paganismo, para islamizalos. Así, segundo o Islam, Abraham foi o primeiro musulmán e Xesús e San Xoan (os fillos de Miriam, irmá de Moisés e de Aron) foron profetas e gardiáns do segundo ceo. Moitas lendas bíblicas ("asatir al-awwalin"), ás que estaban familiarizados os árabes pagáns antes dos albores do Islam, foron obxecto dunha conversión islámica, e o Corán, así como os hadith (a tradición oral islámica), están repletos delas. A islamización practicouse tanto para os lugares como para as persoas: a Meca e a santa pedra - al-Ka'bah - foron lugares sacros pre-islámicos dos árabes pagáns. A mesquita de Umayyad en Damasco e a Gran Mesquita de Estambúl foron erixidas sobre lugares onde antes existían igrexas cristiás e bizantinas (dous dos máis coñecidos exemplos de como o Islam trata aos santuarios doutras relixións). Xerusalén, tamén sufriu ese proceso de islamización: o Mahoma inicial trato de convencer aos xudeus de Medina a que se unisen á súa nova comunidade e, por medio da persuasión, estableceu que a dirección da oración (quibla) sería cara ao norte, cara Xerusalén, en consonancia coa práctica xudía; pero tras fracasar nos seus intentos de persuasión revolveuse en contra dos xudeus, matou a numerosos deles, e dirixiu a quibla cara ao sur, en dirección á Meca. O abandono de Xerusalén por parte de Mahoma explica o feito de que esta cidade non se mencione nin unha soa vez no Corán. Despois de que Palestina fora ocupada polos musulmáns, a súa capital foi Ramlah, a 30 millas ao oeste de Xerusalén, o que significaba que Xerusalén non representaba grande cousa para eles. O Islam redescubriu Xerusalén 50 anos após a morte de Mahoma. No 682, Abd Allah ibn al-Zubayr rebelouse contra os gobernantes islámicos de Damasco, conquistou A Meca e impediu que chegasen peregrinos á Meca para o Hajj. Abd al-Malik, califa dos Umayyad (Omeyas), necesitaba un emprazamento alternativo para devandita peregrinación e asentárono en Xerusalén, a cal se atopaba baixo o seu control.

Co fin de xustificar esta elección, escolleuse un verso do Corán (a surata 17,1) que di (segundo a tradución de Majid Fakhri): "Gloria a Él que provocou que o seu servente viaxase de noite desde a Sacra Mesquita á Mesquita Máis Afastada, cuxo recinto bendixemos, co fin de mostrarlle algunhas das nosas sinais, xa que Él é, en efecto, o que todo o escoita e o que todo o ve". O significado que se lle atribúe a este verso é que "a mesquita máis afastada" (al-masgid Al-Aqsa) se atopaba en Xerusalén e que foi alí onde viaxou Mahoma nunha soa noite (aínda que nese momento a viaxe duraba mínimo uns tres días en camelo), levado pola al-Buraq, un cabalo máxico con cabeza de muller, ás de aguia, cola de pavo real e cascos que alcanzaban o horizonte. Amarrou o cabalo ao Muro Occidental do Monte do Templo e desde alí subiu ao sétimo ceo xunto co anxo Gabriél. No seu camiño atopouse cos profetas doutras relixións que son os gardiáns dos ceos. Desta forma, o Islam trataba de gañar lexitimidade con relación ás outras relixións, as súas antecesoras, mediante a creación dunha posta en escea na que os antigos profetas estaban de acordo coa preeminencia de Mahoma, o Khatam al-Anbiya ("o Selo dos Profetas").

Non é de estrañar que este milagroso relato estivese en contradición con algúns dos principios do Islam: Como é posible que un home de carne e óso ascendese ao ceo? Como pode unha criatura mítica levar a un mortal a un destino real? Cuestións como esas deron lugar a que pensadores musulmáns ortodoxos concluísen que a viaxe nocturna foi un soño de Mahoma. A viaxe e a ascensión servirían para facer "mellor ou superior" ao Islam con respecto á Biblia: Moisés "só" subiu ao monte Sinaí, no medio da nada, e só chegou a estar cerca do ceo, mentres que Mahoma chego até a Alá, e desde Xerusalén. Cales son as dificultades existentes para ratificar a convición de que a Mesquita Al-Aqsa descrita na tradición islámica atópase en Xerusalén? Por unha banda, a poboación da Meca, que coñecían ben a Mahoma, non cría nesta historia. Só Abu Bakr, (máis tarde o primeiro califa), creu nel e por iso chamóuselle al-Siddiq ("o crente"). A segunda dificultade radica en que a tradición islámica dinos que al-Aqsa está preto da Meca, na península Arábica. Isto afírmase de forma inequívoca no "Kitab al-Maghazi", un dos libros do historiador e xeógrafo musulmán al-Waqidi. Segundo al-Waqidi, existían dous "masjeds" (lugares de oración): na al-Gi'irranah, un pobo situado entre A Meca e Ta'if, e que era "a mesquita máis próxima" (al-Masjid al-adna) e o outro era "a mesquita distante" (al-Masjid al-Aqsa,), onde Muhammad rezaba cando saía da cidade.

Esta descrición da al-Waqidi, que conta co apoio dunha cadea de autoridades (isnad), non era "conveniente" para a propaganda islámica do século VII. Co fin de establecer unha base para a toma de conciencia da "santidade" de Xerusalén dentro do Islam, os califas da dinastía Ummayad inventaron moitas "tradicións" confirmando o valor de Xerusalén, o que xustificaría a peregrinaxe a Xerusalén dos fieis musulmáns. Así, al-Masjid al-Aqsa é "transportada" a Xerusalén. Cabe sinalar que Saladino tamén aprobou o mito da al-Aqsa e das súas "tradicións" co fin de recrutar e mobilizar aos guerreiros musulmáns contra os cruzados durante o século XII. Outro obxectivo da islamización de Xerusalén foi socavar a lexitimidade das relixións antecesoras, xudaísmo e cristianismo, e que consideran a Xerusalén coma unha cidade santa. O Islam é presentado como a única relixión lexítima, destinada a substituír ás outras dúas, posto que modificaran e deformado a palabra de Deus, cada unha no seu momento. Aínda que xudaísmo e cristianismo poden existir o un á beira do outro en Xerusalén, o Islam considéraos a ambos como traizóns a Alá e aos seus ensinos, e sempre tratou, e seguirá facéndoo, de exercer o seu poder para lograr expulsalos da cidade. é interesante observar que esta expulsión é retroactiva: as estacións de radiodifusión islámicas dos palestinos insisten constantemente en afirmar que os xudeus non tiveron xamais un templo no Monte do Templo e, desde logo, que alí non existiron dous templos. (Nese caso, e segundo esta visión, onde predicou Xesús?) Yasser Arafat, o mesmo unha persoa laica (falen con Hamas !!), fixo exactamente o mesmo que os califas da dinastía Umayyad hai 1300 anos: utilizar a santidade de Xerusalén para servir aos seus fins políticos.

Non é posible deixar o control de Xerusalén aos xudeus xa que, segundo o Islam, son impuros e a ira de Alá caerá sobre eles. Por outra banda, os xudeus son os fillos dos monos e dos porcos, e son aqueles que han deformado os escritos sacros que lles foron revelados e negan os mandatos de Deus. Desde que violaron a alianza co seu Deus, este maldíxoos e serán sempre os herdeiros do inferno. Entón, como podía ser posible que Arafat entregase Xerusalén aos xudeus? Os medios de comunicación palestinos na actualidade están cheos de mensaxes de Jihad, chamando a ampliar a guerra política nacional entre Israel e os palestinos cara a unha guerra relixiosa islámica entre xudeus e musulmáns. Para eles, o cristianismo non é mellor que o xudaísmo, xa que ambos perderon" o seu dereito a pronunciarse e a rexer Xerusalén. Só o Islam - Din ao-Haqq ( "a relixión da verdade") - ten este dereito, e para sempre. Desde sempre a santidade de Xerusalén representou para o Islam, e sigue representándoo, máis nada que unha santidade politicamente motivada, onde todo dirixente musulmán ou político que transixise sobre ela debería renunciar. Deberían xudaísmo e cristianismo relegarse a uns mitos que, reflectidos nos textos islámicos ou nos soños de Mahoma, foron elaborados moito tempo despois de que Jerusalém fose establecida como o antigo e verdadeiro centro destas dúas relixións antecesoras do Islam? Debería Israel renunciar a súa capital só porque algúns musulmáns decidiron utilizala para reciclar os problemas políticos dos Umayyad 1250 anos despois de que unha cortina caese sobre o seu papel na historia?

Coraçao Tambor...

Non coñecía a Ian Pooley (muito obrigado María). Ian Pooley é un músico alemán de electro/house/techno/bossa... que merece a pena escoitar. E desde logo este Coraçao Tambor coa deliciosa e refrescante presenza de Rossana & Zelia ten unha sensualidade das que doen... desde logo cando eu morrar quero ir a un lugar así... disfrutemos... e refresquémonos... o coraçao...

Unha curta historia de amor...

A SHORT LOVE STORY é unha animación das que che deixan hipnotizado por uns minutos. Un fermoso traballo de Carlos Lascano

España profunda y olé!...

Fernando Botero en Vigo...

Será sen dúbida unha das citas culturais do ano en Vigo e durante tres meses. A exposición de Caixa Galicia será unha das grandes citas culturais do ano, xa que "Fernando Botero. Abu Ghraib-El circo" no só presenta dúas das mellores e máis recentes series plásticas do creador colombiano, senon que supón un importante volume de obra de grandes dimensións, que ocupará os dous andares da Casa das Artes durante tres meses. Serán un centenar de obras -debuxos e pinturas- do artista Fernando Botero (Medellín, Colombia, 1932) a partir do 5 de novembro e até o 1 de febreiro. O propio artista confirmou a súa presenza na inauguración desta mostra. "Fernando Botero. Abu Ghraib-El circo" presenta dúas series recentes do pintor e escultor colombiano- "Abu Ghraib" e "Circus"-, que chegarán a Vigo directamente desde o Institut Valencia de Art Modern IVAM, onde esta exposición permaneceu aberta do 20 de maio ao 6 de xullo. Comisariada polo crítico de arte e profesor de Estética da Universidade Autónoma de Madrid, Fernando Castro Flórez, "Fernando Botero. Abu Ghraib-El circo" será practicamente idéntica á mostra que se exhibiu en Valencia, aínda que o espazo da Casa dás Artes poida marcar algún cambio sobre a montaxe orixinal. Vigo será a única cidade galega que acolla esta exposición, coa que Caixa Galicia espera repetir o éxito alcanzado coa dedicada a Tamara de Lempika. Da tortura ao circo, coa particular fisionomía monumental característica do estilo de Botero, que fai inconfundible a súa obra, a serie "Abu Ghraib", mostra as torturas ás que foron sometidos os prisioneiros de guerra neste cárcere iraquí por parte dalgúns soldados estadounidenses. Durante un ano, a partir da lectura dun artigo crítico publicado no diario "New Yorker", o creador traballou sobre o lenzo para plasmar e á vez denunciar o drama da tortura que sufriron os presos. Trátase dunha serie desgarradora, composta por preto de medio cento de pinturas e debuxos, onde torturadores e torturados recordan a situación de Iraq tras a invasión de Estados Unidos "Circus" pola súa banda, nace do interese de Botero polo mundo circense, que xa inspirou a outros artistas como Picasso, Léger e Chagall, e nela plasma aos personaxes tradicionalmente vinculados a este espectáculo. Esta serie engloba outro medio cento de pezas. Botero está considerado como un dos artistas vivos máis importantes e un dos máis cotizado. As formas redondeadas das súas figuras están nos museos máis importantes do mundo.

Sterlin ou a debilidade...

STERLIN é unha -outra- debilidade miña. Ben sei que Adela Peraita non ten o glamour madrileño de Leonor Watling e os mimados Marlango. E conste que gústame Marlango, mais acho que unha banda como Sterlin, de provincias e sen o cariño incondicional dos medios da villa y corte téñeno moito máis dificil. E que queres que che diga, eu prefiro a música elegante e melancólica de Sterlin coa voz de Adela. Deixovos dúas mostras para que xulguedes. En todo caso eu non vou mudar de opinión. Sonche así de teimudo.

"Querido diario español..."

Durante a rodaxe de Vicky Cristina Barcelona, Woody Allen escribiu un diario para The New York Times. Titulouno Dear Spanish diary... Love, Woody Allen (Querido diario español... Con agarimo, Woody). Éstas son algunhas das súas anotacións.

-2 de xaneiro. Recibín unha oferta para escribir e dirixir unha película en Barcelona. Teño que ser precavido. En España fai moito sol e eu son pecoso. O diñeiro non é moito.

-5 de marzo. Reuninme con Penélope Cruz e Javier Bardem. ela é arrebatadora e máis sexual do que imaxinaba. Durante a entrevista, os meus pantalóns botaban lume. Bardem é un deses actores de xenialidade desbordante que claramente necesitan a miña man dura.

-2 de abril. Ofrecinlle un papel a Scarlett Johansson. Antes de aceptar, dime que o guión debe ser aprobado polo seu axente e pola súa nai. Logo terá que aprobalo o axente da súa nai. En plena negociación, cambia de axentes. Ten talento, pero dá moito traballiño.

-15 de xuño. Rodei unha tórrida escea de amor entre Scarlett e Javier. Hai uns anos interpretaría eu o seu papel. Cando llo dixen a Scarlett, soltou un enigmático "uh-huh". Scarlett chegou tarde ao set e rifeina..., explicándolle que non tolero atrasos dos meus actores. Escoitou con respecto, aínda que me pareceu que mentres eu falaba, ela acendeu o seu iPod.

-3 de xuño. Scarlett veu hoxe cunha desas preguntas que fan os actores. "Cal é a miña motivación?". Dei un respingo: "O teu salario".

-15 de xullo. Outra vez tiven que axudar a Javier coas esceas de sexo. A secuencia require que el agarre a Penélope Cruz, lle arrínque a roupa e a arrastre á cama. Gañou un Óscar e aínda necesita que lle aprenda a interpretar unha paixón. Agarrei a Penélope e arrinqueille a roupa sen saber que aínda non se modara e que era o seu caro vestido o que mutilara.

-10 de agosto. Escea emocional de Javier. Tiven que darlle unhas pautas. Mentres me imita, todo vai ben, pero no momento en que tenta a súa propia actuación, pérdese. Entón solloza e pregúntase como sobrevivirá cando xa non lle dirixa eu. Tento explicarlle con educación e firmeza que debe facelo o mellor que poida sen min e que debe tentar recordar os meus consellos. Sei que o animei, porque ao deixarlo no seu camerino escoitei as súas risas e as dos seus amigos.

A última foto...

A derradeira foto

View SlideShare presentation or Upload your own.

Todo o mundo merece que lle ocorra algo bo na súa vida cando menos unha vez...

A Casa da Cascada...

A casa da cascada é unha preciosa animación en 3-D de Cristóbal Vila. Esta famosa Casa da Cascada ou Casa Kauffman, considérase a obra cumbre do arquitecto estadounidense Frank Lloyd Wright. En palabras do propio Cristóbal:

"Con este proxecto de animación en 3-D tratei de comprender, e a súa vez explicar, como foi construída esta casa, mostrando a súa estrutura interna e ofrecendo uns puntos de vista non tan coñecidos ou divulgados (…) Se a casa tivera 13 ou 14 años pareceríame unha construcción moi moderna, case que futurista; despois sorprendeume averiguar que data dos anos trinta do século XX".

A Casa da Cascada (en inglés: Fallingwater) é un dos fitos principais da arquitectura do século XX. Está situada en Bear Run, Pensilvania (USA) e foi rematada no ano 1939. Frank Lloyd Wright (1876-1959) está considerado por moitos autores como o mellor arquitecto estadounidense, e a súa "casa da cascada" a súa obra mestra. Chamada "a residencia máis famosa que se teña construido", a AIA (American Institute of Architects) xulgouna coma "o mellor traballo dun arquitecto estadounidense". Deseñada entre 1934-1935 e construída durante os anos 1936-1937 foi a casa de campo para Edgar Kaufmann. Hoxe en día Fallingwater é un monumento nacional en Estados Unidos que funciona coma museo e pertence ao Western Pennsylvania Conservancy. Fallingwater segue os principios da chamada "Arquitectura orgánica" . Básicamente consiste en integrar nunha unidade (edificación) os factores ambientais do entorno. Existen varias anécdotas sobre a construcción de Fallingwater; a localización preferida dos Kaufmann na súa finca de veran estaba situada fronte á fervenza formada polo riachuelo "Bear Run". Despois dun par de visitas ao lugar, propoñer e ser aceptada a construcción enriba da fervenza, e nove meses "sen tocar un lápis", Frank Lloyd Wright "xerminou" o proxeto na súa cabeza. Cando Edgar Kaufmann anunciou a súa visita, Wright sentouse e debuxou o primeiro boceto da casa e os planos en moi poucas horas. Wright comentoulle a Kaufmann "...foi deseñada para a música da cascada... para quen guste de escoitala". O son do auga percibese desde calquera lugar da casa.

As relixións e as cuestións sexuais...

Desde ReligiousTolerance fan pública esta taboa onde se marca a tolerancia das relixións maioritarias (Catolicismo, Budismo, Islamismo e Xudaismo) cara certos actos ou practicas: sexo entre adolescentes, sexo premarital, divorcio, masturbación, aborto, control de natalidade e homosexualidade. Acho ten erros, pois a homosexualidade esta condenada polos católicos.

O Gotic Circus en Vigo...

Foi sen dúbida un dos mellores locais de rock en Vigo. Xusto e Berto fixeran del un templo para os que temos o r´n´r como a nosa música "étnica" particular. Sempre ficarei agradecido aos Deuses porque tiveran o bo gusto e a indubidábel clase de permitirme impartir docencia no Gotic nas noites de lúa chea. Porque pinchar naquela cabina (cutre todo hai que dicilo) aló no alto era o máis semellante a estar no ceo que -orgasmos aparte claro- sentín nunca.

E un dos temas imprescindíbeis de cada noite por petición popular ou porque me petaba era este potente temazo...

Manifesto Bauhaus...

A Escola Bauhaus

View SlideShare presentation or Upload your own.

O fin último de toda actividade plástica é a arquitectura! Decorar as edificacións foi outrora a tarefa mais distinguida das artes plásticas, que constituían elementos inseparables da gran arquitectura. Actualmente presentan unha independencia autosuficiente da que só poderán liberarse de novo a través dunha colaboración consciente de todos os profesionais. Arquitectos, pintores e escultores deben volver coñecer e concibir a natureza composta da edificación na súa totalidade e nas súa partes. Só entón a súa obra ficará de novo impregnada dese espírito arquitectónico que se perdeu na arte de salón. As vellas escolas de Belas Artes non podían espertar esa unidade, e como poderían facelo se a arte non pode ensinarse. Deben volver converterse en obradoiros. Este mundo de deseñadores e decoradores que só debuxan e pintan debe converterse de novo nun mundo de xente que constrúe. Cando o mozo que sente amor pola actividade artística volva comezar como outrora a súa carreira aprendendo un oficio, o artista improductivo non estará condenado a un exercicio incompleto da arte, pois o seu pleno desenvolvemento corresponderá ao oficio, no cal pode sobresaír. Arquitectos, escultores, pintores, todos debemos volver á artesanía! Pois non existe unha arte como profesión. Non existe ningunha diferenza esencial entre o artista e o artesán. O artista é un perfeccionamento do artesán. A graza do ceo fai que, en raros intres de inspiración, alleos á súa vontade, a arte naza inconscientemente da obra da súa man, pero a base dun bo traballo de artesán é indispensábel para todo artista. Alí tópase a fonte primeira da imaxinación creadora. Formemos pois un novo gremio de artesáns sen as pretensións clasistas que querian erixir unha arrogante barreira entre artesáns e artistas! Desexemos, proxectemos, cremos todos xuntos a nova estrutura do futuro, en que todo constituirá un só conxunto, arquitectura, plástica, pintura e que un día se elevará cara ao ceo das mans de millóns de artífices como símbolo cristalino dunha nova fe.

Walter Gropius

En Weimar, Abril de 1919

Arquitectura creativa...

Arquitectura Sorprendente

View SlideShare presentation or Upload your own. (tags: arquitectura fotos)

Sobre algunhas teño as miñas dúbidas. Ti que opinas?

Kadish por Lola, Amparo e Xulia "As de Ribadavia"...

Pedro Gómez-Valadés
Faro de Vigo-06.09.08

O vindeiro domingo e ao abeiro do Día Europeo da Cultura Xudía, celébrase na vila ourensá de Ribadavia un acto que a pesar da súa sinxeleza e inexplicable case anonimato, será sen dúbida un día moi especial para moitas galegas e galegos. O vindeiro domingo será o día de Lola, Amparo e Xulia, "As de Ribadavia".

Tres pequenas grandes mulleres que nestes tempos confusos reconcíliannos con nós mesmos na nosa condición humana. Pequenas pola extrema sinxeleza e humildade coa que viviron e coa que foron auténticos anxos da garda de centos de seres humanos que fuxían da tolemia hitleriana. E grandes pola súa firme e valente militancia a prol da vida en tempos e lugares nos que a vida non era precisamente un ben intocable. Lola, Amparo e Xulia, salvaron da gadaña nazi a centos de xudeus que fuxían á desesperada da Europa, da nosa Europa, arrasada pola barbarie e o asasinato planificado e industrial. Na cultura xudea, na relixión mosaica, hai unhas oracións moi especiais, os Kadish, para recitar na lembranza e na homenaxe dos finados. Antón Patiño Regueiro no capítulo que no seu fermosísimo libro "Memoria de Ferro" dedica a Lola, Amparo e Xulia, compón de certo o mellor e maís fermoso Kadish que poideramos recitar na súa memoria.

Con tristura non podo deixar de preguntarme que pensarían hoxe Lola, Amparo e Xulia da vergonzosa actitude do BNG ao negarse en xaneiro do ano que andamos, a subscribir no Parlamento de Galiza unha declaración institucional de Lembranza das Vítimas do Holocausto nazi. Que centos delas foran galegos republicanos non importou inexplicablemenmte ao BNG que preso da intolerancia propia do fundamentalismo de non sei que, vetou na casa común das galegas e galegos un texto de honra e lembranza. Un kadish que era tamén por Lola, Amparo e Xulia.

A vida e o café...

Un profesor, diante dos seus alumnos da clase de filosofía, sen dicir nin unha palabra, colleu un bote grande de vidro e procedeu a enchelo con pelotas de golf. Despois, preguntou aos estudantes se o bote estaba cheo. Os estudantes estiveron de acordo en dicir que si.

O profesor colleu unha caixa chea de perdigóns e baleirounos dentro do bote. Estes encheron os espazos baleiros que quedaban entre as pelotas de golf. O profesor volveu preguntar de novo aos estudantes se o bote estaba cheo, e eles volveron contestar que si.

Despois, o profesor colleu unha caixa con area e baleirouna dentro do bote. Por suposto que a area encheu todos os espazos baleiros. O profesor volveu preguntar de novo se o bote estaba cheo. Nesta ocasión os estudantes respondéronlle cun si unánime.

O profesor, rapidamente engadiu dúas cuncas de café ao contido do bote e, efectivamente, encheu todos os espazos baleiros entre a area. Os estudantes rían. Cando a risa se foi apagando, o profesor díxolles:

"Quero que vos fixedes que este bote representa a vida. As pelotas de golf son as cousas importantes como a familia, os fillos, a saúde, os amigos, o amor, cousas que che apaixonan. Son cousas que, aínda que nos perdesemos o resto e nada máis nos quedasen estas, as vosas vidas aínda estarían cheas. Os perdigóns son as outras cousas que nos importan, como o traballo, a casa, o coche... A area é o resto das pequenas cousas" Continuou dicindo: "Se primeiro puxésemos a area no bote, non habería espazo para os perdigóns, nin para as pelotas de golf. O mesmo sucede coa vida. Se utilizásemos todo o noso tempo e enerxía nas cousas pequenas, non teriamos nunca lugar para as cousas realmente importantes. Presta atención ás cousas que son cruciais para a túa felicidade. Ve coa túa parella a cear, xoga cos teus fillos, concédeche tempo para ir ao médico, practica deporte, goza coa túa afección favorita..." .. e terminou con: "Sempre haberá tempo para limpar a casa, para reparar a chave da auga. Ocúpate primeiro das pelotas de golf, das cousas que realmente importan. Establece as túas prioridades, o resto só é area".

Un dos estudantes ergueu a man e preguntoulle que representaba o café.

O profesor sorríu e díxolle: "Encántame que me fagas esta pregunta!. O café é para demostrar que aínda que a túa vida te pareza chea, sempre hai un lugar para dúas cuncas de café cun amigo."

Texto anónimo (Grazas Mortadelo)

Historias dunha gabardina: Isaac Bashevis Singer, Woody Allen e Nova York...

Por Irving Saposnik

Para sempre neoiorquinos, viaxantes que percorreran a longa estrada que vai do Brooklyn a Manhattan, Isaac Bashevis Singer e Woody Allen tornáranse voces identificables da cidade que escolleran. Só Singer podería escribir sobre a súa tribo perdida, sobre os xudeus errantes que pasan pola cidade sen deixar trazo e, aínda así, darlles o acento de Nova York. Só Woody Allen podería escribir a comedia urbana e civilizada repleta de siluetas e ruídos típicos de Manhattan e, aínda así, tornalos inmediatamente recoñecíbles en todo o mundo. Nova York é a cidade de Singer e Allen e sempre será. Bashevis e Woody son nomes pouco comúns para os neoiorquinos. Mais Isaac Bashevis Singer, neoiorquino desde que deixou a súa Polonia natal en 1935, e Woody Allen, fillo dunha familia xudía de Nova York nacido o mesmo ano en que Bashevis cruzaba o Atlántico, están entre os nomes máis famosos do medio literario da cidade. Constantemente reinventándose a si mesmos, Singer e Allen están ligados de modo indisolúbel á cidade a que chaman fogar. Nova York é o seu reino. No inicio, Isaac Bashevis Singer foi morar en Sea Gate, á sombra do seu irmán. Só se tornou famoso como escritor nos anos 50, cando publicou Gimpel the Fool e A Familia Moskat. Instalado en Flatbush, non moi lonxe de Sea Gate, Woody Allen comezou a ser recoñecido como autor cando as súas anedotas pasaran a aparecer en columnas de xornais, cando aínda cursaba secundaria.

Famosos desde entón, tornáranse as figuras máis representativas dunha cultura yidish nacida na Europa e redeseñada nas rúas de Nova York. Desta cultura, tomaran o acento, a visión cómica do mundo e un elenco de personaxes que só eles poderían crear. Isaac Bashevis Singer escribe en yidish, e Allen nun inglés marcado pola cadancia europea e o acento neoiorquino. As súas voces reviven as xeracións que atravesaron o oceano durante a grande onda migratoria e transformaran a cultura xudaica e americana. Despois da morte do irmán, Bashevis desenvolveu o seu talento e transformouse no máis importante escritor de lingua yidish do século 20, o único autor en yidish en recibir o Premio Nobel de Literatura. Woody, á súa vez, tornouse un cómico de clubs nocturnos moi popular e, máis tarde, un grande ensaísta. Por fin, transformouse no máis celebrado guionista e director de cinema desde Orson Welles e Charles Chaplin. Escritor e cineasta trillaran un moi longo camiño a partir das entrañas do Brooklyn. Non é ningunha sorpresa que Woody Allen e Nova York sexan sinónimos desde as súas primeiras actuacións como comediante. Nas historias que contaba, nos contos para a revista New Yorker e nos filmes que fixo desde os anos de 1970, "Nova York era a súa cidade. E sempre o sería." No pequeno texto de abertura do filme Manhattan, Woody sintetiza a súa identidade mentres neoiorquino, agora e sempre. Coa música de fondo de Gershwin, a cámara fai unha montaxe de ángulos da cidade e ouvimos a voz neoiorquina complementando cadros e son: "El adoraba Nova York... El romanceava todo aquilo... El era... tan duro e romántico canto a cidade que amaba". No entanto, é moi forzado afirmar que Isaac Singer sexa un contador de historias tipicamente neoiorquino. Ao final, cando lemos o seu traballo pensamos en Varsóvia e non en Nova York, imaxinamos a rúa Krochmalna e non a Broadway. A pesar diso, cerca de corenta dos seus contos, moitos dos cales escritos nos anos 70, son ambientados na cidade que adoptou e case un terzo dos contos do libro Collected Stories fai dalgún recuncho da cidade o seu escenario.

Broadway transformouse na "súa rúa Krochmalna", aínda que os seus contos se tornaran narrativas clásicas a respecto de neoiorquinos non nativos, refuxiados dunha Europa perturbada, sobreviventes do Holocausto. Frecuentadores de parques da veciñanza, alimentadores de pombas, clientes asiduos de bares e cafés, estes personaxes compoñen a galeria de persoas extraviadas de Bashevis. Do mesmo xeito que o autor, están un pouco máis do que lixeiramente perdidas na América. Así como Woody fai a crónica do intelectual xudeu afluente da cidade, Bashevis fai súa a voz dun outro neoiorquino: o estranxeiro perdido e desesperanzado en medio aos rañaceos. Como autores neoiorquinos escribindo historias de Nova York, como as loiras e seu lendario medo do sol, como comediantes que teñen o mesmo senso tráxico da comedia, Bashevis e Woody son máis parecidos do que imaxinan. Nas historias que contan, ambos revelan a súa atracción pola maxia e os misterios do sobrenatural; ambos utilizan as súas experiencias persoais como principal fonte na cal se inspiran para escribir e ambos son os últimos grandes exemplares dun legado yidish cada vez máis distante na memoria. Tanto Bashevis como Woody usan a primeira persoa do singular, o "eu" que todo ve. Nos contos neoiorquinos de Bashevis, a personaxe inspirada no escritor case sempre recibe visitas en casa, unha chamada dun admirador ou, entón, é abordado nun café.

Como Bashevis, ese personaxe frecuentemente escribe para o Forverts, é diletante do ocultismo, conferenciante popular en universidades e sinagogas, vexetariano. E non importa canto o personaxe sexa semellante ao autor, Bashevis sempre procura confundir a liña que separa traxe e ficción. Nova York pode ser o escenario, mais as súas historias se desenvolven naquel lugar especial demarcado con perfección por Bashevis e situado exactamente entre a ficción e a autobiografia. Nos seus filmes, Woody tamén é ao mesmo tempo suxeito e obxecto. O nome do personaxe principal pode ser Isaac Davis, Alvy Singer ou Mickey Sachs, mais el sempre se parece a Woody, que non só o creou, tamén o interpreta. Neurótico, obsesionado polo amor e pola morte, e definitivamente un xudeu de Nova York, é inevitábel para el tomar a forma da persona cinematográfica coa cal Woody quere nos envolver a cada filme. Real e irreal, factual e ficcional, o Woody Allen deses filmes é moi parecido ao Bashevis de ficción, unha continua camuflaxe que esconde máis do que revela e que, en vez de claridade, ofrece sombras. Se Woody é un recoñecido escritor, guionista e director da ficción cómica, Bashevis é un moleque astuto e habilidoso, confundindo os seus moitos entrevistadores, brincando cos seus moitos críticos, ofrecendo frases espirituosas en vez da verdade.

Velaí, por exemplo, o que di un ensaio de David Roskies no Forward: "Agora que as súas entrevistas publicadas foron reunidas nun único volume... o lector descobre que, do comezo ao fin, el usou cada oportunidade que tivo para obscurecer a visión do establishment literario, para promoverse a si mesmo como un excéntrico, case xubilado e lendario contador de historias, un Gimpel the Fool da vida real". Desde a xuventude, Bashevis ten un pracer especial en entreter e confundir o público. Nun artigo publicado na revista Commentary, o seu sobriño Maurice Carr describe ao tío aínda rapaz, premiando a audiencia "cunha das súas imitacións [cómicas]... Cando decidía facer isto...non había paiaso en Polônia que chegase aos pés do meu tío Yitzhak". Talvez os extravagantes franceses entenderan o comediante Bashevis mellor do que ninguén. Senón, por que o xornal Libération decidiría inserir en seu obituario unha fotografía tirada nun estudo do escritor en pé, tendo ao fondo unha tea pintada con figuras de pantasmas, " ... suxeitando un garda-choiva na man dereita, o brazo estirado ao máximo, de forma a remover toda e calquera impresión de choiva caendo... usando un par de óculos escuros para protexerse dunha luz do sol artificial... un maltrapillo vestindo un tenro caro e mal axustado, o chapeu de aba estreita amasado e enterrado na cabeza, el parece tenso, aínda que a face emaciada exhiba un sorriso sutil que xunta mofaría e resignación - a mesma mestura que determina o ton das súas novelas e contos maxistrais"? O mesmo Bashevis que, cando mozo imaxinouse coma un paiaso, posa para o retrato como un comediante - unha imaxe adecuada ao final da vida. Sen dúbida, aquela foi a mellor de todas as imitacións.

Porque el mantén o ar de mofaría e resignación mentres suxeita a emblemática gabardina que, segundo Dorothea Straus, "é o seu compañeiro en case todos os climas". Para Jack Benny, o violin; para Morey Amsterdam, o cello e para Bashevis Singer, a gabardina. Por que unha gabardina? Sería unha protección tanto contra a luz solar real canto a luz solar artificial, creada nun estudo de fotografía? Sería, tamén para el, o símbolo histórico de soberanía, realeza, do que un cabaleiro de verdade debe levar nas mans? Ou estaría Bashevis, como tantos xudeus da Europa Oriental, sempre agardando que chovese? Nas súas mans, unha simple gabardina transfórmase nun recurso cómico. Nas mans doutros, as gabardinas poden sinalizar sexualidade. De acordo con Eric Lax, biógrafo de Woody Allen, foi o que aconteceu con Mia Farrow: "En abril de 1979, [Mia] viu unha fotografía de Woody vestindo un suéter e suxeitando un garda-choiva aberto sobre un dos ombros... Pensou a fotografía do [New York] Equipos tan encantadora, leu toda a reportaxe e, ao final, declarar "inmensamente atractivo". Diante das circunstancias en que se deu o fin da historia dos dous, talvez fose mellor para Woody - e para Mia tamén - ela non ter atopado tan atraente na ocasión. Aínda así, quen pode dubidar que foi aquel garda-choiva o que os uniu? Ningún outro elemento chama a atención na fotografía, mais a gabardina aberta suxire que o seu portador sexa un home que, decididamente, non decepciona. Durante a maior parte do tempo que durou a súa relación con Mia, Woody realmente non decepcionou. O seu garda-choiva aberto, coma o de Bashevis, é inmenso e xeneroso. Ao mesmo tempo, un e outro, so os respectivos garda-choivas, personifican unha infinidade de contradicións e neuroses e unha correcta dose de excentricidade xeradora dunha xenialidade cómica e talento verbal tan vastos canto difíciles de igualar.

Cada un deles é mestre na arte de iludir e de facer desa ilusión un retrato punxente do "xudeu moderno", ao cal non faltan insensatez, fraquezas e fracasos. Como comediante, Woody ten dúas grandes forzas: o rostro e a voz. Da mesma forma que unha historia de Bashevis, unha piada de Woody é sempre mellor cando contada por el. As palabras de Woody piden unha voz de Nova York, un acento específico que fica a medio camiño entre o shtetl e as rúas da gran cidade. É difícil imaxinar calquera outra persoa interpretando os seus personaxes e combinando xesto e linguaxe falada. Os filmes máis exitosos de Woody son aqueles nos cales el é visto e oído. Desde Chaplin, un actor cómico nunca foi tan identificado cos papeis que desempeña. Esta identificación se debe, en grande parte, á semellanza entre autor, actor, guionista e director, principalmente porque son a mesma persoa. Os filmes de Woody nos cales el non é actor parecen desprovidos de centro de gravidade, pois este centro depende de Woody, o comediante - case a mesma persona que revelaba cando traballaba como comediante nos clubs nocturnos da cidade. O Woody das teas aínda está só, aínda é marxinal, aínda está oprimido. Mais, agora, a opresión é tan cósmica canto cómica - é a discusión cun Deus cuxa ausencia fai o corazón balancear. É evidente que a grande virada na súa carreira foi marcada por Annie Hall.

O inicio do filme é, ao mesmo tempo, un tributo aos seus días como comediante en clubs nocturnos e un preludio aos traballos posteriores. A dor é aguda e os principais sospeitosos, os mesmos de sempre, están alí, aliñados para deleite da platea: a familia, a escola, a frustración sexual, os anti-semitas e o universo sempre en expansión. Annie Hall é un filme feito por un comediante de clubs nocturnos consciente de que as súas brincadeiras funcionaban mellor cando son contadas como historias, e contador e historia forman unha soa entidade. De Annie Hall a Hannah e As Súas Irmás (1986), narrativa e comedia tornanse cada vez máis próximas. Como Sam Girgus observa no seu libro sobre Woody, "os títulos [en Hanna e as súas Irmás] son como molduras para as diferentes partes do filme... Cada secuencia narrativa contén un mundo propio de acción e desenvolvemento das personaxes. Cada vez máis, as comedias de Woody acontecen dentro das fronteiras dunha estrutura narrativa, tornando o texto visual tamén texto literario, unha integración de signos e imaxes visuais e verbais". E todo iso comezou coas historias que el contaba nos escenarios dos clubs nocturnos. Ese tipo de comedia foi o tanque de area, o terreo experimental onde Woody aprendeu a brincar. Para un xudeu de Nova York, a comedia dos clubs nocturnos era a resposta étnica á angustia urbana. A boca era o arma e a palabra, o escudo para afrontar o mundo. O sentimento de culpa é, como mínimo, tan antigo canto a historia xudaica. Mais a comedia dos clubs nocturnos é unha invención americana. E só en América a culpa podería converter fonte de lucro. Desde Annie Hall, todo sobre as comedias de Woody - e a figura do propio Woody - reforzan a identidade entre narrador e a súa historia. Os seus óculos, o nariz compoñen case unha caricatura do estereótipo xudaico. Os cabelos ruivos son mitolóxicos e, sen dúbida algunha, a voz vén do Brooklyn. A fala é enérxica e nerviosa e a mente é máis veloz do que a lingua. A Nova York de Woody Allen é o mundo visto a través dos ollos dun comediante que pensa tirarlle o lado cómico a todo, até a morte. Nos seus filmes e contos, Woody baila coa morte, xoga as damas co Anxo Vingador e se asegura de que cada unha das súas amadas saiba exactamente o que a espera no fin dos días. Obsesionado pola morte, nin el nin os seus personaxes aceptan o seu carácter derradeiro. En vez diso, loitan contra o inevitábel vivindo nun estado permanente de negación. Rexeitando medrar e envellecer, non conseguen sentirse á vontade dentro dos límites da mortalidade. A xeración de Woody, da Segunda Guerra Mundial, tampouco consegue sentirse á vontade en América - polo menos, non tanto canto debería. A medio camiño entre o Vello e o Novo Mundo, nin inmigrantes e nin americanos, é unha xeración de homes e mulleres perdidos, nostálxicos canto ao pasado do cal fuxiran e fóra de sintonia co presente. O seu permanente desconforto aproxímaos máis aos sobreviventes de Bashevis do que talvez lles gustaría estar. Sorprendentemente, a súa Nova York non é unha cidade máis segura, aínda que nacesen alí.

A medida que se acentúa a angustia de crecer xudeu en América, a súa risada, vólvese máis e máis forzada. E, ao longo do proceso, a comedia das súas vidas se transforma nunha historia triste, ainda que sabia. As comedias que Woody fixo despois de Annie Hall teñen en común un sabor de desencanto. Radio Days é un doce e nostálxico flashback das infancia en Nova York cando crecer aínda non significaba ficar máis vello. Mais, a pesar de toda a nostalxia, permanece coma un lamento pola imposibilidade de restaurar o pasado. A pesar de toda a dozura, hai unha urxencia desesperada sobre o aquí e o agora, sobre non querer medrar. Na escena final, de máis elocuente, todas as personaxes están reunidas no tellado dun edificio desde onde se ve a cidade, agardando que o reloxo anuncie a chegada dun novo ano. E, mentres agardan polo novo, o narrador en off fala sobre o incesante ritmo do tempo. A televisión sucede o radio, a vellez toma o lugar da xuventude, a morte deambula polos bastidores. En Neboa e Sombras, de 1990, Kleinman, como varios dos máis recentes personaxes de Woody, camiña pola cidade que ameaza destruír. Determinado a permanecer vivo e anónimo, el é atraído pola promesa de liberación supostamente contida na maxia. Cada vez máis illado, sen un pasado que poida rescatar e rumbo a un futuro incerto, fuxe cara o circo e se converte no asistente do mago. Incapaz de afrontar a cidade ameazadora, Kleinman escapa polo camiño da ilusión, en busca da liberdade que non consegue atopar en lugar ningún. En Maridos e Esposas, de 1992, Woody reafirma a súa crecente decepción en relación á cidade. Os seus xudeus neoiorquinos viven en estado de insatisfacción. O casamento é, na mellor das hipóteses, unha conveniencia; sexo e amor son antiéticos e a felicidade só existe cando as expectativas son poucas.

Nada se sustenta nese mundo. A Nova York de Maridos e Esposas é Manhattan sen a música de Gershwin. É só no filme Contos de Nova York (1988), unha secuencia de tres episodios, os dous primeiros dirixidos por Martin Scorcese e Francis Ford Coppola que el concede a si mesmo unha breve tregua na cuestión ambivalente de ser un neoiorquino nos anos 90. Mesmo así, Édipo Arrasado, o episodio asinado por Woody, trae máis confusión que certezas. A maxia pode librar Sheldon Mills (nacido Millstein) da nai, facéndoa desaparecer. Mais cando ela reaparece no ceo de Nova York e conta a historia do fillo para a cidade enteira, o seu desexo é que ela volva á terra. Se a maxia ofrece alivio nun primeiro momento, no fin só fai reafirmar a realidade. Sheldon pode até volver a ser máis Millstein do que Mills, mais o ollar atordoado que pecha o episodio mostra que el continúa sen saber o que facer. É un ollar que lembra o final de Crimes and Misdemeanors e tamén de Maridos e Esposas. Nos tres filmes, a face cómica de Woody se transforma. El pode amar Nova York, mais a cidade que el ama é aquela de os tempos de rapaz. Os anos 90, Nova York é máis pesadelo que soño, e nos seus filmes Misterioso Asasinato en Manhattan (1993), Tiros sobre Broadway (1994) e Poderosa Afrodita (1995), o aspecto ameazador da cidade está onipresente. Asasinatos forman parte do día-a-día e a morte está alí, no final do corredor. Diante do presente que o amedronta, os praceres dos soños de xuventude son irresistíbeis. Despois de todas as risadas, talvez unha pregunta sexa a única resposta para o home que rexeita crecer. Mark Sechner: "A adolescencia perpetua é o maior dos segredos de Allen e tamén a súa arma. Sen ela, a súa persona cinematográfica non existe. El é o eterno neno". Como un Peter Pan xudeu, Woody tenta negar a pasaxe do tempo - mesmo se desesperando ao ver no que a súa cidade mudou. Como Woody, outros xudeus americanos talvez sexan máis infantilizados do que lles gustaría admitir.

Máis inmigrantes que americanos, máis preto de Kasrilevke de Kansas, eles aínda precisan encontrar en América un lugar que lles sexa confortábel, lonxe da sombra dos ancestrais. Suspensos no ar entre o Vello e o Novo Mundo, entre a dúbida e o desespero, eles son como o famoso personaxe cómico creado por Michel Rosenberg, Getzel, nun xogo de béisbol. Especie de síntese do inmigrante xudeu, Getzel é incapaz de comprender o mundo pouco familiar do "Yankel Stadium" [brincadeira co nome do famoso estadio dos Yankees en Nova York] e non pode formar parte do que non comprende. Por máis que tente encontrar paralelos entre o universo xudaico e o universo americano e se esforce en participar do que acontece á súa volta, Getzel non o consegue. No fin, retorna ao mundo que coñece, o mundo dos inmigrantes, encontrando conforto no que elle familiar. Os sofisticados xudeus neoiorquinos de Woody son máis parecidos con Getzel do que imaxinan. O soño yidish é, ao mesmo tempo, a súa carga e a súa bendición. Como Irving Howe certa vez dixo a respecto dos seus contemporáneos, "eles aínda teñen nos beizos o leite da inmigración". Os personaxes de Bashevis Singer teñen máis razóns para ser como Getzel que os de Woody Allen. Ao final, están máis próximos do mundo de Getzel e, como el, nunca participando realmente do que acontece á súa volta. En Nova York, eles viven sen compañía, confinados á soidade da gran cidade: ao apartamento, ao café da esquina, ao banco do parque. Viven sós, falando pouco cos veciños. A luz apenas entra nos seus apartamentos mal coidados. Mastigan e engolen, sen apetito, as mesmas cousas que comen desde que naceran. A pesar das vidas medíocres que levan, son a obsesión de Bashevis Singer, o foco de moitos dos seus contos e das súas novelas máis memorábeis.

Aínda que parte do escritor continuase na súa Polonia natal, as súas historias foronse tornando máis e máis americanas, mesmo cando el e os seus personaxes oscilan entre o vello e o novo mundo. Ao contrario dos xudeus de Woody Allen, estes son refuxiados, expulsados dunha Europa que tentou destruílos e reunidos nunha América que nada lles prove alén do conforto frío e destituído de calor humana. Son neoiorquinos por casualidade, con existencias circunscritas á mecánica da rotina diaria, movementos limitados por corpos que envellecen e só poden levalos até o que lles é familiar. Estes son os habitantes da Nova York de Bashevis Singer - moradores da rúa 86, da avenida Columbus, do lado oeste do Central Park. Apegados ao mundo yidish que se perde na memoria do tempo, son os últimos dunha era. E Bashevis Singer é o seu escriba, rexistrando o pasado, preservando as historias, dignificando as vidas. Coñéceos ben porque é un deles: a súa propia historia é parecida. Este "mágo da rúa 86, oeste", como Paul Kresh o denomina, é tan presa de súa veciñanza como calquera un dos seus neoiorquinos. E así, cando escribe sobre eles tamén escribe sobre si mesmo. Entra nas súas historias como ouvinte, observador, comentarista. Como Woody Allen, crea personaxes parecidos consigo mesmo, cumprindo o papel central da narrativa e sendo a voz dunha xeración. Mesmo traducida, esta voz mantén a inflexión do yidish falado en Polonia. Nela, resoa a autenticidade de alguén que sabe. O coñecemento de Bashevis Singer vén da longa experiencia de vivir suspenso entre o novo e o antigo. Mesmo sen querer volver á Polonia, Nova York é máis unha parada no traxecto do que un fogar. Como suxire no conto "The Cafeteria": "Circulo polo mesmo barrio hai máis de trinta anos - todo o tempo que vivín en Polonia. Coñezo cada recuncho, cada casa... e teño a ilusión de ter raíces aquí. Son coñecido nalgunhas das tendas e nos restaurantes vexetarianos... Até as pombas me coñecen. Así que saio pola porta levando un saquiño de migallas, elas comezan a voar na miña dirección mesmo desde os lugares máis distantes... Case todos os días, na camiñada despois do xantar, paso fronte ao salón da funeraria que a todos nós agarda, a nós e as nosas ambicións e ilusións. As veces, imaxino que aquel salón é tamén unha especie de café onde alguén pode parar para un breve discurso eloxioso ou un Kadish a camiño da eternidade". O que Bashevis Singer máis escribiu tendo Nova York como escenario está nas edicións de Collected Stories (1982), Inimigos: Unha Historia de Amor (1972) e Meshugah (1994). Son contos e narracións con certa semellanza entre si. Cando eventos reflicten mudanzas na súa propia vida, pasan a formar parte da súa autobiografia de ficción. Algúns exemplos: "Hoxe sei exactamente o que debía facer naquel verán - o meu traballo. Mais non escribín case nada entón. Quen precisa de yidish en América?", pregunteime a min mesmo" [do conto A Day in Coney Island]; "Eu precisaba ir ao centro da cidade algunhas veces por semana porque o xornal yidish onde eu traballaba como colaborador aínda ficaba alí" [do conto The Cabalist of East Broadway]; "Máis dunha vez aconteceu que eu encontraba vivo e feliz a alguén que imaxinaba morto nos campos de Hitler. Acostumaba esconder a miña sorpresa... Mais aquel día de primavera en 1952, cando a porta da miña oficina no xornal yidish en Nova York abriuse e Max Aberdam entrou, debin ficar pálido e asustado... " E cando Bashevis Singer escribe sobre outras persoas, moitas veces as historias teñen inicios ou treitos similares. Por exemplo: "Herman Broder virouse e abriu un ollo. Sonolento, preguntouse se estaba en América, en Tzivkev, ou nun campo alemán... Sabía que estaba en Brooklyn, mais tiña oído os nazis berrar" [de Inimigos: Unha Historia de Amor]; e "Herman Gombiner abriu un dos ollos. Era así que acordaba cada mañá - aos poucos. Primeiro un ollo, despois o outro... Levaba algúns segundos para darse de conta de que non estaba en Kalomin ou en Varsovia, estaba en Nova York, nunha das rúas situadas entre a avenida Columbus e o lado oeste do Central Park" [do conto The Letter Writer]. Herman Broder e Herman Gombiner son personaxes típicos da ficción neoiorquina do escritor. Nela, os escenarios son tan importantes canto as escenas. Mórase nas rúas de números máis altos, uptown, onde as etnias se mesturan, e trabállase no centro, o Lower East Side que, co pasar do tempo, tornouse case irrecoñecíbel coa desaparición da presenza xudaica.

Os días de inverno fican máis fríos e as persoas máis vellas. Herman Gombiner di que "El nunca debía ficar en Nova York. Se estivese vivindo no sur de California, non sería escravizado polo frío dese xeito". As baixas temperaturas forman parte dos infortunios ofrecidos por Nova York. O frío que nunca muda e a cidade que muda a toda hora torna todo máis difícil. Os marcos da vida xudaica local xa non existen e o que era familiar tornouse mera lembranza. A cidade pode mudar, mais as persoas continúan a vivir entre as paredes do vello mundo que ergueran dentro de si. Herman Gombiner habita unha época anterior ao Holocausto, cando a súa vida aínda non se desintegrara. E Herman Broder é prisioneiro do pasado, de pesadelos sobre a inminente destrución nazi. Como moitos dos neoiorquinos de Singer, Broder e Gombiner ouven o ritmo do Vello Mundo e non o da nova cidade. Escritores esporádicos, os dous viven á beira do universo xudaico de Nova York, gañando pouco e sobrevivindo só grazas aos coidados cariñosos que reciben das mulleres. Sen elas, ambos estarían mortos hai moi tempo. Os homes de Bashevis Singer son mortos-vivos. Sen as mulleres que lles dan vida. Herman Broder é "un home de constitución fraca, un pouco máis alto do que a media... Podíanse ver as costelas contra a pel e as áreas entre os ombros e o pescozo eran cóncavas. O seu noz de Adán movíase para arriba e para baixo como dotado de vontade propia". Herman Gombiner é aínda máis esquelético: "O tórax era estreito e os brazos e pernas, osudos. Había concavidades profundas entre o pescozo e os ombros". Outros personaxes desa fantasmagórica galeria posúen "un cranio estreito sen un só fío de cabelo, a face alongada, o nariz aquilino... ", "un cranio brillante sen un só fío de cabelo, o nariz pronunciado, mazás do rostro macilentas, unha proeminente noz de Adán", "grandes ollos amarelos, un nariz que máis parece o pico dun paxaro, e unha boca case sen beizos" [descricións atopada, respectivamente, nos contos The Joke, The Cabalist of East Broadway e Neighbors, todos incluídos en Collected Stories]. Da mesma forma que os dous Hermans, as pantasmas vivas de Bashevis Singer camiñan polas rúas de Nova York como se xa estivesen mortos. Mentres mal sobreviven, o seu estilo de vida anterior encóntrase en estado latexante. Deixando un país onde polo menos tiñan unha vida, chegaran a outro onde nunca poderían se tornar enteiros outra vez. En América, non pasan de lembranzas daquilo que foi e nunca máis será. Como o autor, están perdidos na cidade, sempre á procura de lugares familiares só para ver o que lles é familiar, vítima da renovación urbana. Para eles, non hai renovación. Eles son as vítimas da cidade, desterrados antes de teren unha oportunidade de fixar raíces. Os neoiorquinos de Bashevis Singer, como os de Woody Allen, son "almas perdidas". Este era o título orixinal de Meshugah cando comezou a ser publicado en capítulos no Forverts, e resume a existencia dos desolados refuxiados xudeus abandonados pola historia.

Como eles, Bashevis Singer é unha pantasma, un fósil, un fragmento daquilo que foi e nunca máis será. No final de Meshugah, el escribe: "Vin dúas guerras mundiais, a miña familia enteira pereceu, mulleres cuxa intimidade compartín foron reducidas a cinzas. As persoas sobre as cales escribín estan todas mortas. Torneime un fósil dunha época hai moi extinguida". O seu mundo destruído, as pantasmas vivas de Bashevis Singer acaban morrendo. E, con eles, o autor. Isaac Bashevis Singer foi o último gran vínculo entre o universo xudaico da Europa Oriental, onde naceu, e a América na cal viviu a maior parte da súa vida. Nunca totalmente en casa na América, nunca totalmente á vontade fóra do perímetro do seu mundo no West Side de Nova York, este home que alcanzou sona mundial era, porén, un home sen terra. Coa súa tez pálida e os seus ollos fondos, era, en parte, pantasma. Non é de admirar que fose quen de escribir sobre pantasmas como se estivesen vivos.

*Extraído do obituario a Isaac Bashevis Singer: "His Work and His World", editada por Hugh Denman, Boston, 2002